________________
૧૧૦
અર્થ : ઉપર પ્રમાણે જ અર્થ કરવો. તેમાં વિશેષ એ કે પૂર્વે હતું તે નેત્રનું, નાસિકાનું બળ જિલ્લાનું બળ, સ્પર્શેન્દ્રિયનું બળ અને હાથ, પગ વગેરે સર્વ અવયવોનું બળ પણ નાશ પામે છે–ઘટી જાય છે, તેથી તે ગૌતમ ! સમય માત્ર પ્રમાદ ન કરવો. ૨૨, ૨૩, ૨૪, ૨૫, ૨૬.
વૃદ્ધાવસ્થાનાની જેમ રોગથી પણ શરીરની અશક્તિ થાય છે તે કહે છે –
अरई गंडं विसूईया, आयंका विविहा फुसंति ते । विवडइ विद्धंसइ ते सरीरयं, समयं गोयम ! मा पमायए ॥२७॥
અર્થ : અરતિ એટલે વાતાદિ વડે ઉત્પન્ન થયેલો ચિત્તનો ઉદ્વેગ, તથા લોહીના વિકારથી થતા ગુમડા વગેરે, તથા વિસૂચિકા એટલે અજીર્ણના દોષથી થતા વમન, વિવેચન વગેરે, વિવિધ પ્રકારના આતંક એટલે તત્કાળ ઘાત કરનારા રોગો તારા શરીરને સ્પર્શ કરે છે, તથા તારું શરીર બળની હાનિ થવાથી વિશેષ કરીને પડે છે અને જીવ રહિત થઈ વિધ્વંશ પામે છે. જયાં સુધી વૃદ્ધાવસ્થા અને રોગો શરીરને જીર્ણ ન કરે ત્યાં સુધીમાં હે ગૌતમ ! એક સમય પણ પ્રમાદ ન કરવો.
અહીં જો કે ગૌતમ ગણધરને કેશનું શ્વેતપણું વગેરે વૃદ્ધાવસ્થાના ચિહ્ન તથા રોગો સંભવતા નથી. તો પણ તેને લઈને બીજા સર્વ શિષ્યોને પ્રતિબોધ કરવાનો છે, તેથી આ પ્રમાણે કહેવું અયોગ્ય નથી. ૨૭.
હવે કઈ રીતે અપ્રમાદ કરવો તે કહે છે – वोच्छिद सिणेहमप्पणो, कुमुदं सारइयं व पाणियं । से सव्वसिणेहवज्जिए, समयं गोयम ! मा पमायए ॥२८॥
અર્થ : શરદઋતુ સંબંધી ચંદ્રવિકાસી કમલ જળને જેમ તજી દે છે તેમ તું મારા ઉપરનો પોતાનો સ્નેહ દૂર કર. અને ત્યારપછી સર્વ સ્નેહથી રહિત થઈ છે ગૌતમ ! એક સમય પણ પ્રમાદ ન કર. ૨૮.
