________________
[૧૬]
ત્રિભુવનપ્રકાશ મહાવી રદેવ અસ્ત થવાને હતે, દિવસ અસ્ત પામે તે પહેલાં જ.
ભયંકર ચીસો પાડતાં ગોશાલકને અંતરાત્મા એ દિવસે જાગે. પિતાને કાળો ઈતિહાસ યાદ કર્યો! હવે અંતર પણ પાપના પશ્ચાતાપને અગ્નિથી ભડકે બળવા લાગ્યું.
ગોશાલકને પશ્ચાત્તાપ! શી રીતે બને ? પરિવર્તન શી રીતે સંભવે? કલ્પના જ કરવી હોય તો એમ કહી શકાય કે જે તે લેડ્યાની આગ દેવાધિદેવના દેહને વીંટળાઈ હતી તે આગમાં દેવાધિદેવના દેહમાંથી સતત છૂટતાં પવિત્રતમ પરમાણુઓ પેસી ગયા. પછી તે આગ સાથે એ પરમાણુઓ ય ગોશાલકના દેહમાં પ્રવેશી ગયા ! બસ...એ પવિત્ર પરમાણુઓએ જ એના અંતરને હલબલાવી દીધું !
કમાલ...કમાલ એ વીર તારી કરુણાને! તારા અપાર વાત્સલ્યને! શત્રુને ય તે સમક્તિ દીધું ! ગજબ કરી નાખે.
ગશાલકની આંખમાંથી દડદડ આંસુ ચાલ્યા જાય છે. ભક્તગણને ભેગો કર્યો. તૂટતા સ્વરમાં ગોશાલકે કહ્યું, “મારા વિનીત શિષ્યો ! આજ સુધી અંતરમાં છુપાવેલી કથા કહું છું. યાદ રાખે, સાચા ભગવાન તે મહાવીરદેવ જ છે. હું દંભી ગશાળે છુંમખલિપુત્ર ગોશાલક છું. હું તે એ પરમાત્માને એક વખત શિષ્ય હતા. મેં ગુરુદ્રોહ કર્યો! મારી નામના ખાતર મેં આજીવકપંથ ચલાવ્યો ! મારી ગંભીર ભૂલ થઈ છે. હવે હું વિદાય થવાની તૈયારીમાં છું. દેવાધિદેવ પરમાત્મા ભગવાન મહાવીરદેવને આ મહાપાપીની અનંતશઃ વંદના કહેજો.”
આ વાત સાંભળીને આશ્ચર્યમુગ્ધ બનેલો ભક્તગણ તે એ ડઘાઈને સ્થિર થઈ ગયે કે કેઈ કાપે તે ય લેહી ન નીકળે એના તે જાણે હોશકેશ ઊડી ગયા.
અને એક બીજી વાત!” તૂટતા અવાજે ગોશાલક બોલ્યો “બેલે હું કહું તેને અમલ કરશોને ? મને વચન આપે. મારી અંતિમ ઇચ્છાને નહિ અવગણવાનું મારે વચન જોઈએ છે.”
