________________
મહાત્મા મંદિષેણ
[૧૬] ખેલ છે. ચાલે, હવે એક અપૂર્વ નૃત્ય બતાવું મારા સ્વામીનાથ! જેશો ને?” એમ કહીને વેષ સજવા કામલતા બાજુના ખંડમાં ચાલી ગઈ
દિવસો ઝપાટાબંધ જવા લાગ્યા. એક દિ નંદિષેણ વિચારમાં પડ્યો. “અહો ! આ મેં શું કર્યું? એક જીવનમાં ત્રણ ત્રણ ભવ! કેણ હું? મગધેશ્વરને લાડીલે લાલ નંદિષેણ ભગવાન મહાવીરદેવના ઉપદેશથી એક વાર વિરતિના રંગે રંગાયે! બેશક, દેએ મને વાર્યો હતે; વિરતિના પંથે જતાં. એમ કહીને કે તારું ભેગાવલિ કર્મ નિકાચિત છે. ગૃહવાસ ફરી સેવ પડશે.” પણ મારા ઉત્કટ વિરાગે એ વાતને એક જ ધડાકે ઊંચકીને ફગાવી દીધી હતી. મેં કહ્યું હતું, “મદ છું, મને બચે છું, ભગવાન મહાવીરદેવને શિષ્ય થાઉં છું. કર્મો તે મારી પાસે બિચારાં છે, બિચારાં ! કરમ-કરમ ગેખવાનું કામ તે મગધની ડોશીઓને સેંડું! મારી પાસે તે પુરુષાર્થની વાત! કર્મ– સંગ્રામ તે તાતા–પુરુષાથે જ ભેદી શકાય! કરમની કઠિનાઈની વાતે મારી પાસે લાવશે નહિ.”
મૌન રહેલા પરમાત્માએ મને વિરતિ આપી. દિનપ્રતિદિન મારે ઉલ્લાસ વધતે ગયે. ભીષણ પુરુષાર્થની ભયાનક વેગથી ધમધમતી ચકીમાં કર્મોનાં માથાં ઊડવા લાગ્યાં! કર્મરાજની સભામાં વારંવાર સોપો પડી જવા લાગે.
ઘેર તપ, અપૂર્વ સ્વાધ્યાય, ભગવદ્ભક્તિ વગેરે મારા શા હતાં.
પણ....કોણ જાણે એકાએક એક વાર શું થઈ ગયું! કશું ય ન હતું અને છતાં મારા મનમાં ઉદ્વેગ પેદા થયે. ધીમે ધીમે એ વધતે જ ચાલ્યા. કેમ જાણે આ ભષણ સંગ્રામમાં દેહને થાક ન લાગે હાય! મારું યુદ્ધ કાંઈક મંદ પડયું. ખેદ-ઉદ્વેગપ્રમાદ પેસતે ગયે ! પછી તે મને કામવિકારે પજવવા લાગ્યા. અને દિવસે દિવસે વધતા ચાલ્યા.
