________________
૨૯
ઉપર પ્રમાણેની પાંચ પ્રતિજ્ઞાઓ લઈ પ્રભુ ચાતુર્માસની અધ- * વચમાં ત્યાંથી વિહાર કરી અસ્થિક ગામની ભાગોળે આવ્યા.
પ્રભુએ ત્યાં વસવાને માટે ગામ લોકોને વિજ્ઞપ્તિ કરી એટલે. ગામના લોકે બાલ્યા કે અહીં એક યક્ષ છે, તે કોઈને વસવા દેતે. નથી. તે યક્ષની મોટી કથા છે તે સાંભળે :શૂલપાણિયક્ષના પૂર્વભવનું વૃતાન્ત
અહીં પૂર્વે વર્ધમાન નામે શહેર હતું. અહીં બને તટમાં કાદવવાળી વેગવતી નામે નદી છે. એક વખત ધનદેવ નામે કઈ વણિક કરિયાણાના પાંચસો ગાડા ભરીને અહીં આવ્યા હતા. તેની પાસે એક મેટે વૃષભ હતો. તે મોટા વૃષભને આગળ કરીને તેણે બધા ગાડાએ એ વિષમ નદી ઊતારી દીધા. અતિ ભાર ખેંચવાથી એ વૃષભ મુખમાંથી રૂધિરની ઉલટીઓ કરતો પૃથ્વી પર પડી ગયું. પછી તે વણિકે ગામના બધા લોકોને એકઠા કરી તે બળદની સાક્ષીએ કહ્યું કે,
હું મારા જીવિત જેવા બળદને અહીં થાપણની જેમ મૂકી જાઉં છું. તેનું તમે સારી રીતે પાલણપોષણ કરજે.” આ પ્રમાણે કહીને તેણે તે વૃષભના ઘાસચારા માટે તે ગામના લેકોને ઘણું ધન આપ્યું. તે પાપી ગામ લેકે એ ઘાસચારા માટે દ્રવ્ય લીધું, પણ કવૈદ્ય જેમ દ્રવ્ય લીધાં છતાં રોગીની સંભાળ ન લે તેમ તેઓએ તે વૃષભના ઘાસચારા વગેરેની સંભાળ જ લીધી નહીં. ક્ષુધા તૃષાથી પીડિત થયેલા તે વૃષભના અંગમાં માત્ર અસ્થિ અને ચર્મજ રહ્ય.. તેણે વિચાર્યું, “અહે ! આ ગામજ બધું નિર્દય, પાપીષ્ટ, ચંડાલ જેવું અને ઠગારું છે. તેઓએ કરૂણ લાવીને મારું પાલન કરવું તે. દર રહ્યું, પણ મારા શેઠે મારા ઘાસચારા માટે ધન આપ્યું હતું, તે પણ આ ગામના લેકે ખાઈ ગયા.” આ પ્રમાણે આ ગામના લેકે પર ક્રોધવાળે વૃષભ અકાળ નિર્જરા કરી મૃત્યુ પામ્ય અને શૂલપાણિ નામે વ્યંતર છે. તેણે વિલંગ જ્ઞાનથી પિતાના પૂર્વ
