________________
૭૯ | તીર્થકરે જન્મથી જ અવધિજ્ઞાની હોય છે. પૂર્વ ભવેનું તેઓને જ્ઞાન હોય છે. તેથી હવે તેના કરતા વિશેષ પ્રકારના કે તેવા પ્રકારના આહારની તેમના મનમાં જીજ્ઞાસા હેતી નથી. નારકી અને તિર્યંચના ભવમાં પરવશપણે આહાર વગર જ દુઃખ ભેગવે છે તેનું જ્ઞાન છે. તેમના પરવશપણામાં ક્ષુધા તથા તૃષાના કષ્ટ આગળ આ સ્વેચ્છાપૂર્વક કરેલા તપનું કષ્ટ તેમને અપ લાગે છે.
આહાર કર એ આત્માનો સ્વાભાવિક ગુણ નથી. તેનો તે અનાહારપણાને સ્વભાવ છે. આહાર તે માત્ર શરીર (પુદગલ)ના પિષણ અર્થે જ કરવાનું છે. તીર્થકર દેના જીવનની મહત્તા તે
ત્યાં જ છે કે, “તેઓ જન્મથી જ પુદગલબંદી નહિ પણ આત્માનંદી હોય છે. તેથી તેઓ શરીરને આયુષ્કાળ સુધી નભાવવાની ખાતર જ આસક્તિ રહિતપણે આહાર કરે છે,
પાવાપુના ઉદ્યાનથી વિહાર કરી, વીર પ્રભુ જાંભિય ગામની સમીપ જુવ લુકા, (જુ પાલિકા) નદીના તટ પર રહેલ દેવાલયની સમીપ, સાલવૃક્ષની નીચે, ગેહિક આસાનથી ધ્યાનમગ્ન બન્યા. વીર પ્રભુને કેવળ જ્ઞાન
નિર્જળ બે ઉપવાસનું પ્રત્યાખ્યાન કરી શુકલ ધ્યાનનો આરંભ કર્યો. આ ધ્યાનની પહેલી બે શ્રેણીઓ પાર કરી જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણય, મેહનીય અને અંતરાય–આ ચાર ધાતી કર્મોને નાશ કર્યો.
આ સમયે એટલે વૈશાખ સુદ દશમના રોજ ચોથા પ્રહને સમયે પ્રભુને કેવળજ્ઞાન તેમજ કેવળ દર્શન પ્રાપ્ત થયાં.
ચતુર્વિધ સંઘની ઉત્પત્તિ વૈશાખ સુદ દશમને દિવસે પ્રભુને કેવળ જ્ઞાન થયું એટલે ઈન્દ્રોના સિંહાસને ચલાયમાન થયાં. અવધિજ્ઞાનથી તેઓએ જાણ્યું કે વીરપ્રભુને કેવળજ્ઞાન થયું છે એટલે તેઓ સાથે આવ્યા.
