________________
૧૪ બરાબર છે પણ કોઈ પુણ્યવાનની પાસે તે કાળમાંય વિશિષ્ટ સામગ્રી હોય એ બને.
શ્રી રામચન્દ્રજી શત્રુઘ્નને અનેક પ્રકારે સમજાવે છે, પણ શત્રુધ્ધ મથુરાપુરી મેળવવાનો પોતાનો આગ્રહ ચાલુ રાખે છે શ્રી રામચન્દ્રજીએ જોયું કે આ કોઈપણ રીતે માને તેમ નથી.' એટલે શ્રી રામચન્દ્રજીએ મથુરાનગરીના રાજા મધુને જીતવાનો ઉપાય બતાવતાં કહ્યું કે, 'મધુ જે વખતે તેના મિત્ર ચમરેજે આપેલા શૂલથી રહિત હોય તેમજ પ્રમાદમાં પડ્યો હોય, તેવા સમયે જ તારે મધુની સામે લડવું !'
પ્રમાદ ભયંકર છે આ ઉપરથી એ પણ જાણવાનું મળે છે કે, દેવાધિષ્ઠિત શસ્ત્રો પણ પ્રમાદીને માટે સહાયક બની શકતા નથી. વિષય કષાયની રક્તતા, એ ભયંકર પ્રમાદ છે. એકલા જ બળ ઉપર તાગડધીન્ના કરવા અને પોતાની સામગ્રી તથા પુણ્યનું માપ નહિ કાઢતાં ધપાવ્યે જ
રાખવું. તે પોતાના નાશને પોતે નોતરવા જેવું છે. એ રીતે તો રિ હજારોનો નાહક સંહાર થાય. અકાલે કેટલાય મરે અને તે છતાંય
વસ્તુની પ્રાપ્તિ ન થાય, પુણ્ય ક્ષીણ થવા આવ્યું હોય, ત્યારે જ પ્રાય: આવું નિમિત્ત મળી જાય છે. મધુ પાસે કમ સામગ્રી નથી, પણ હવે તેનો પરાજય થવાનો નિર્માયો છે. સામગ્રીસંપન્ન પણ પ્રમાદી બને તો હારે. રાજ્યની સાધનામાં પણ પ્રમાદ જો ભયંકર છે, તો ધર્મની સાધનામાં પ્રમાદ ભયંકર હોય, એમાં નવાઈ શી ?
| દુર્ગતિથી બચવું હોય તો શ્રી જિનેશ્વરદેવની આજ્ઞાની આરાધના અખંડપણે કરવી હોય, તેણે પ્રમાદરૂપ મહાશત્રુથી સદા સાવધ રહેવું જોઈએ. દુર્ગતિરુપ દુમતને ભેદનાર અને અક્ષયપદને પમાડનાર સંયમ રૂપ શસ્ત્ર સાધુઓની પાસે હોય છે. સંયમ રૂપ શસ્ત્રને જે જાળવી જાણે, તે દુર્ગતિમાં જાય નહિ અને અલ્પકાળમાં અક્ષયપદનો ભોક્તા બન્યા વિના રહે નહિ પણ સંયમ વેષ પૂરતું રહી જાય અને વિષય ક્યાય રૂ૫ પ્રમાદથી ઘેરાઈ જવાય; તો દુર્ગતિ રૂપ દુશ્મન તો ફાવી જાય તે સ્વાભાવિક છે. શાસનની આરાધના કરીને આત્માને કર્મથી અલિપ્ત બનાવી દેવો હોય તો પ્રમાદ સામે સાવધ બન્યા રહેવું જોઈએ.
કલંક ભાગ-૬
