________________
આરૂઢ થઇને, અનુક્રમે સાત અને એકવીસ સમ્યક્ત્વ અને ચારિત્ર સંબંધી પ્રકૃતિઓનો ક્ષય સાધી રહેલા આત્માઓ પણ સંસારી ગણાય કે નહિ ? અને છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકવર્તી આચાર્ય આદિ પણ સંસારી ગણાય કે નહિ ? જ્યારે જીવોનું સિદ્ધ અને સંસારી એમ બે પ્રકારોએ જ વર્ણન ચાલી રહ્યું હોય, તેવા પ્રસંગમાં શ્રી સિદ્ધાત્માઓ સિવાય સર્વ જીવો સંસારી જીવોની કક્ષામાં ગણાય તે સ્વાભાવિક છે પણ તે વાતનું અવલંબન લઇને, ગમે તે વાતમાં સર્વવિરતિધર આચાર્યાદિને સંસારી તરીકે વર્ણવવા તૈયાર થવું, એ મૂર્ખતા છે અને શાસ્ત્રને શસ્ત્ર બનાવવા જેવું છે. કોઈ પણ આત્મા જ્યારે ‘સાધુઓ સંસારત્યાગી હોય છે' એવું વર્ણન કરતો હોય, ત્યારે આ વાતનો વિરોધ કરવાને માટે ‘‘નીવા િિવઘાઃ સંસારનો મુાર્શ્વ !'' - એવી વાતનો ઉપયોગ
થઇ શકે ?
સભા: નહિ જ.
પૂજ્યશ્રી : અને જો કોઇ પણ આત્મા, શાસ્ત્રની એ વાતનો તેવો ઉપયોગ કરે, તો તેણે મુખ્યત્વે પોતાને માટે શાસ્ત્રને શસ્ત્ર રૂપ બનાવ્યું, એમજ ગણાય ને ?
સભા: હાજી.
પૂજ્યશ્રી : કર્મનિર્જરાની સાધક પ્રવૃત્તિઓને અંગે પણ આવી જ રીતે વિચારવું જોઇએ. શું ખમાસમણ દેવાં, સૂત્રો ઉચ્ચારવાં, એ વગેરે ક્રિયાઓ મુક્તાત્માને કરવાની હોય છે ? નહિ જ, કારણકે, એ અક્રિય અવસ્થા છે. ત્યાં એની જરૂર પણ નથી અને સંભાવના પણ નથી. એ અવસ્થાને આગળ કરીને કોઈ, એ અવસ્થાને પમાડનારી ક્રિયાઓનો અપલાપ કરવા નીકળે તો ?
સભા મિથ્યાત્વના તીવ્ર ઉદય વિના એવી પાપબુદ્ધિ સૂઝે જ
નહિ.
પૂજ્યશ્રી : એ જ રીતે પ્રશસ્ત રાગ-દ્વેષની વાત. પ્રશસ્ત રાગ દ્વેષ, કે જેના વિના મુક્તિની સાધના જ શક્ય નથી, તેનો વિરોધ કરવાને માટે કોઈ, શાસ્ત્રકાર મહાત્માઓએ ફરમાવેલા વીતરાગતાના ધ્યેયની વાતને આગળ ધરે તો ? પ્રશસ્ત રાગની ઉપાદેયતાના સમર્થનની સામે થવાને માટે જ ‘વીતરાગ તેજ બની શકે છે, જે સર્વ
........
જન માનસ અને ધર્મશાસન .........૧૦
૨૪૩
@@@@@
