________________
૧૭૬
Repelekeerde eRLeRLeReeks
સિતાને કલંક ભાગ-૬
જણાશે. વળી એ પ્રસંગ બન્યા પછીથી, એ તમારી જોડે કેવો વર્તાવ રાખે છે, એના ઉપરથી પણ તમે તેની મનોવૃત્તિને કળી શકશો. એ જો ખરેખર જ પોતાના દાનાદિને નહિવત્ માનતો હશે અને યથાશક્ય રીતીએ દાનાદિમાં પ્રવૃત્ત થવાનો અભિલાષી હશે, તો તમને પોતાના હિતસ્વી માનશે. એને લાગશે કે આવું કહેનારા હોય તો આપણી ખામી ઘટવા માંડે. આવા જ કલ્યાણ મિત્ર બનવાને લાયક છે. હાજી-હા કરનારાઓ અને ખોટી પણ પ્રશંસા કરીને આપણને ખુશ કરવા મથનારાઓ તો દુમનની ગરજ સારનારાં છે.” આથી એ તમારા પ્રત્યે વધારે આદરથી જોશે. હવે જો આનાથી વિપરીત પરિણામ આવે તો, સમજવું કે, શેઠ પહેલા જે પોતાનું ઘસાતું બોલ્યા, તે તો આપણા મોઢે પોતાની પ્રશંસા કરાવવાને માટે જ બોલ્યા હતા.
ત્રિરાશિ મતના સ્થાપક રોહગુપ્તનો પ્રસંગ આપણો મુદ્દો તો એ છે કે, કીતિની લાલસા, તેને આધીન બનેલા આત્માઓને અનેક રૂપે નચાવે છે, એટલે ભૂલનો એકરાર પણ નિર્દન્મ જ હોવો જોઈએ. કીર્તિની અભિલાષાને આધીન બનેલાઓ અવસરે કાંતો ભૂલને ભૂલરૂપે જાણવા છતાં જાહેરમાં સ્વીકારી શકતા નથી અને સ્વીકારે છે તોય માયાપૂર્ણ રીતે. કમલપ્રભ નામના તે એકવારના શાસનના સમર્થ સંરક્ષક પણ પોતાની ભૂલ નહિ કબૂલી શક્યા અને એથી ઉંધુ બોલીને ઉસૂત્રપ્રરૂપક બન્યા. ત્રિરાશિક પંથના
સ્થાપક રોહગુપ્તમાં પણ શું બન્યું છે ? જો એ રાજસભામાં જઈને ખૂલાસો કરત કે “એ તો પેલો કુવાદી હતો અને એને જીતવા પૂરતું જ મેં ત્રણ રાશિનું સ્થાપન કર્યુ હતું પણ જીવ અને અજીવ એમ રાશિ તો બેજ છે' તો કશુ જ નહોતું; પણ માનના યોગે રોહગુપ્તથી એવું કંઈ જ બની શક્યું નહિ. જે ગુરૂના પુણ્યપ્રતાપે જ એ બચી શક્યો હતો, જીવતો રહી શક્યો હતો, તે ગુરૂદેવે તેને ઘણું ઘણું સમજાવ્યો પણ તેણે માન્યું જ નહિ. એણે તો છેવટે પોતાના પરમ ઉપકારી ગુરૂદેવની પણ સામે થઈને, પોતાની ખોટી પણ વાતને સાચી ઠરાવવાનો જ પ્રયત્ન કર્યો અને નિદ્ભવ બન્યો.
