________________
યયયયરાજા
એવું કાંઈ જ કર્યું નથી, કે જેથી વિજય આદિના હૈયામાં શ્રીમતી સીતાજી તરફ દ્વેષભાવ પ્રગટે.
સભા : તો પછી આમ થવામાં કારણ શું? પૂજ્યશ્રી એનો જ ખુલાસો કરાય છે. શ્રી રામચન્દ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજી જેવા ન્યાયપરાયણ અને નિષ્કલંક કીતિને ધરનારા સ્વામી જેને મળ્યા છે, તે પ્રજાના આગેવાનોના હૈયામાં એ ભાવના હોવી એ સ્વાભાવિક છે કે, “અમારા રાજાના કુળમાં કે અમારા રાજાના શાસનમાં કોઈને પણ કશું જ કહેવાપણું નહિ હોવું જોઈએ. રાજકુળની અને રાજશાસનની ઈજ્જત એવી જ હોવી જોઈએ, કે જેની દુશ્મનને પણ પ્રશંસા જ કરવી પડે. આથી તેઓ રાજકુળની કે રાજશાસનની લેશ પણ નિદાની સંભાવના જણાતાં, તેને મૂળમાંથી જ ડામી દેવા મથે તે સ્વાભાવિક છે.
સભા : બરાબર, પણ સત્યાસત્યનો તો તેમણે વિચાર કરવો જોઈએ ને ?
પૂજ્યશ્રી : સત્યાસત્યનો અને સામાના હિતાહિક આદિનો તેમણે વિચાર કરવો જોઈએ, એ નિર્વિવાદ વાત છે, પણ માણસ
જ્યારે કોઈ પણ દુન્યવી વસ્તુને માટે અતિ આતુર બની જાય છે, ત્યારે તે તે વસ્તુની સાધનમાં પોતે બીજાઓને કેવો અન્યાય પહોંચાડી રહ્યા છે, એનો એને ખ્યાલ રહેતો નથી; અગર તેવો ખ્યાલ આવે છે તોય તે સ્વાર્થ વિવશ બનીને તેની ઉપેક્ષા કરે છે. એ જ રીતે, જે રાજાની છત્રછાયામાં પોતે રાજધાનીના મહત્તરો તરીકેનો અધિકાર ભોગવી રહ્યા છે, તે રાજાની કીતિને કોઈપણ રીતે ઝાંખપ નહિ લાગવી જોઈએ, એવી વિજય આદિની કામના હોય એ સહજ છે; અને એ કામનાની તીવ્રતાના યોગે ‘એક મહાસતી મહાકલંકનાં ભોગ બને” એ વગેરેની પણ તેઓ ઉપેક્ષા કરે, એમાં કશું જ આશ્ચર્ય પામવા જેવું નથી.
இது இஇஇஇஇஇஇஇஇது
હુરમહત્તરો.
૧૬૯
