________________
૧૬૨
@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@
...તને કલંક ભાગ-3
લગતી છે એનું સૂચન કરે છે. એ સૂચન પણ ખૂબ સફાઈથી કરે છે અને સાથે સાથે એ વસ્તુ શ્રદ્ધેય છે એમપણ સફાઈથી જણાવી દે છે. પહેલા તો કહે છે કે, દેવીના સંબંધમાં પ્રવાદ છે; પછી કહે છે કે એ પ્રવાદ દુર્ઘટ છે; અને એ પ્રવાદને દુર્ઘટ કહીને સમર્થન તો એ જ વાતનું કરે છે કે દુર્ઘટ એવા પણ એ પ્રવાદ યુક્તિથી ઘટે છે અને એ કારણે બુદ્ધિમાનોને માટે એ દુર્ઘટ પણ પ્રવાદ શ્રદ્ધેય છે. અર્થાત્ આપ જો બુદ્ધિમાન હો, તો આપે પણ આ પ્રવાદને શ્રદ્ધેય માનવો જોઈએ, એવું પણ આડકતરી રીતે કહી દે છે.
શ્રીમતી સીતાદેવી પરના અપવાદનું સ્પષ્ટીકરણ આટલું કહા બાદ, વિજય એ પ્રવાદનું વર્ણન કરે છે. એ પ્રવાદ એવો છે કે,' એમ કહીને વિજય શ્રી રામચન્દ્રજીને કહે છે કે ‘રતિક્રીડાની કામનાવાળો શ્રી રાવણ જાનકીને એકલી જ લઈ ગયો અને ત્યાં, હે પ્રભો ! જાનકીને ઘણો કાળ રહેવાનું થયું. શ્રીમતી સીતા રક્ત હોય કે વિરક્ત હોય, પણ સ્ત્રીલોલુપ શ્રી રાવણે તેને સમજાવીને કે બળાત્કારે ભોગવીને દૂષિત તો જરૂર કરેલી ! લોક પણ આ પ્રમાણે કહે છે અને અમે પણ કહીએ છીએ કારણકે, એ પ્રવાદ યુક્તિયુક્ત છે તો તે સ્વામિન્ ! આપ એ યુક્તિ યુક્ત પ્રવાદને ચલાવો નહિ !'
કહો, આ કેવો યુક્તિવાદ છે ? ગમે તેવો બુદ્ધિશાળી માણસ પણ જ્યાં ઉભાગે ઘસડાઈ જાય, એટલે એની બુદ્ધિ અવનવા કુતર્કો ઉત્પન્ન કર્યા જ કરે. સંસારમાં યુક્તિઓ પણ પાર વિનાની છે. કોર્ટોમાં શું થાય છે ? વાદી અને પ્રતિવાદી બંને તરફથી જુદા જુદા કાયદા શાસ્ત્રીઓ દલીલો કરે. ખોટાને દલીલો મળે એમ ન માનતા. એવા પણ કુશળ માણસો હોય છે કે, તદ્દન ખોટી વાતને પણ એવી યુક્તિસંગત બનાવીને રજૂ કરે કે, સામાન્ય માણસ તો સહજમાં ભોળવાઈ જાય અને બુદ્ધિશાળી માણસોનું મગજ પણ ચક્રાવે ચઢી જાય, એવાય કુતર્કવાદીઓને પકડી પાડવાને સમર્થ માણસો નથી હોતા એમ નહિ, પણ એ વાત નિશ્ચિત છે કે, બાહોશ કુતર્કવાદીઓ ઘણાઓને ઉન્માર્ગે ઘસડી શકે છે.
