________________
આટલા આટલા પ્રયત્નો મેં કર્યા તે છતાં આ બિચારો આવો અધર્મી બન્યો; મહાભારેકર્મી ! સંસારમાં શું નથી બનતું ?' આવું વિચારવું અને તેનું પણ ભલું ચિંતતવું.
મિથ્યાત્વથી ઘેરાયેલો શ્રેષ્ઠીપુત્ર આપણે જોઇ ગયા કે, ‘જ્તિશત્રુ રાજાએ પોતાના મંત્રી આદિ પ્રજાના મોટાભાગને, દાનસન્માનાદિ ઉપાયોથી સંતોષવા દ્વારા ધર્મ પમાડ્યો છે.' પણ એ રાજાના નગરમાં એક શ્રેષ્ઠીપુત્ર એવો તો મિથ્યાત્વથી ઘેરાયેલો છે કે, એને નથી તો રાજાની આ પ્રવૃત્તિ રૂચતી કે નથી તો ધર્મની હકીકતો રૂચતી એ તો એવું જ માને છે કે ‘સુગતિના અર્થીઓએ હિંસા કરવી એ જ ઉચિત છે, પણ દાનાદિ ધર્મ કરવો એ ઉચિત નથી.' વળી એ શ્રેષ્ઠીપુત્ર એમ માનતો હતો કે કોઈ માથાની મહાપીડાથી પીડાઇ રહ્યો હોય અને પીડા દૂર કરવાનો ઉપાય પૂછે, ત્યારે તેને મહાનાગની ફણા ઉપર રહેલા રત્નનો અલંકાર ગળે બાંધવાનું કહેવું, એ ગળે બાંધે એટલે માથાની પીડા મટી જશે એમ કહેવું, તે દુષ્કર હોવાથી જેમ નિર્રથક ઉપદેશરૂપ છે, તેમ અપ્રમત્તતા માટેનો જિનોક્ત ઉપદેશ પણ કોઇથી ન સ્વીકારી શકાય એવો જ છે. શ્રેષ્ઠીપુત્રને એમજ લાગતું કે અપ્રમત્તપણું એ તે કાંઇ બને ? વાતો છે વાતો !
રાજાનો નિર્ણય અને યક્ષછાત્ર નામના રાજસેવકની
યોજના
રાજા વિચાર કરે છે કે ‘આ અગ્નિ જેવો છે. સ્વયં બળે છે અને બીજાઓને બાળે છે. જ્યાં બેસે છે ત્યાં બાળીને કાળું કર્યા વિના રહેતો નથી. આથી બળવા સાથે ભયંકર રીતે બાળવાનો પણ ધંધો લઇ બેઠેલો અગ્નિ જેમ ઉપેક્ષા કરવા યોગ્ય નથી, તેમ આ શ્રેષ્ઠીપુત્ર પણ ઉપેક્ષા કરવા યોગ્ય નથી.’ આમ વિચારીને રાજાએ તે શ્રેષ્ઠીપુત્રને કોઇપણ રીતે ધર્મ પમાડવાનો નિર્ણય કર્યો. રાજાએ પોતે જ જીવાદિ પદાર્થોમાં જેને નિપુણ બનાવ્યો હતો અને સમ્યગ્દષ્ટિવંત બનાવ્યો હતો, તેવા એક યક્ષછાત્ર નામના સેવકને રાજાએ બોલાવ્યો અને તેને
તૈલપાત્ર ઘારક-શ્રેષ્ઠીયુત્ર..
૧૮૭
