________________
૧૮૬
....લંક વિજય... ભાગ-૪
“દેશનાને અંતે પરમ વૈરાગ્યને પામેલા ઈન્દ્રજિત અને મેઘવાહને પોતાના પૂર્વભવો પૂછ્યા.”
આ વાત ઉપરથી એ સ્વાભાવિક રીતે કલ્પી શકાય તેમ છે કે શ્રી અપ્રમેયબલ નામના કેવળજ્ઞાની પરમહર્ષિની ધર્મદેશના વૈરાગ્યને પેઘ કરનારી તથા પેદા થયેલા વૈરાગ્યને પુષ્ટ કરનારી જ હતી.
જૈન મુનિની ધર્મદેશનામાં બીજાં હોય પણ શું ? શ્રી જિનેશ્વરદેવના શાસનને પામેલા મુનિની ધર્મદેશના વૈરાગ્યને પેદા કરનારી ન હોય, વૈરાગ્યને પુષ્ટ બનાવનારી ન હોય તો શું સંસારના રાગને વધારનારી હોય ? સંસારના રાગને વધારનારી દેશના, એ ધર્મદેશના નથી પણ પાપદેશના છે. સંસારનો રાગ ભંડો છે. સંસાર | દુઃખમય હોવાથી છોડવા જેવો છે, એનો ખ્યાલ આપવા માટે ધર્મદેશના
છે. ધર્મદેશના સંસારની આસક્તિને વખોડે અને સંસાર ત્યાગને વખાણે. ધર્મદેશના તો સાંભળવારા યોગ્યના હૃદયમાં સંસાર પ્રત્યે વિરાગભાવ પેદા થાય અને મોક્ષ માટે ઉદ્યમશીલ બનવાનો તેનામાં ઉલ્લાસ ઉત્પન્ન થાય એવી હોય. ધર્મદેશનામાં સંસારથી મુકાવાના માર્ગનું નિરુપણ હોય. ધર્મદેશનામાં ક્યાંય સંસારના વખાણ ન હોય, | સંસારની પુષ્ટિ ન હોય. ધર્મદેશના વૈરાગ્યરસથી જ ભરપૂર હોય. વૈરાગ્ય
એટલે શું? સંસાર પ્રત્યે વિરાગભાવ, તેનું નામ વૈરાગ્ય. સંસાર હેય લાગે, તેનું નામ વૈરાગ્ય મુનિ એ વૈરાગ્યભાવ યોગ્ય સાંભળનારાઓના હદયમાં જન્મે અગર હોય તો તે પુષ્ટ બને એવો ઉપદેશ આપે.
જેનમુનિ ધર્મગુરુ છે પણ સંસારગુરુતથી વૈરાગ્યનો પ્રચાર કરવો એ જૈનમુનિનું દૂષણ નથી પણ 'આભૂષણ છે. વૈરાગ્યની વાતો પ્રત્યે અણગમો બતાવનારા મુનિઓ શ્રી ક્નિશાસના મુનિઓ નથી પણ વેષધારી છે. મુનિ ધર્મદેશના આપે અને વૈરાગ્યની વાત જ ન આવે, એ બને નહી. તેમ છતાં જૈનમુનિના મુખેથી આજે તમને વૈરાગ્યની વાતો સાંભળી નવાઈ લાગે છે, કેમ?
