________________
ભાગ માટે બાપ સાથે લડનારાઓ
આ ઉદારતાને નહિ સમજી શકે જ્યારે શ્રી રામચંદ્રજીએ કુંભકર્ણ આદિને કહયું હશે કે, 'તમે તમારું રાજ્ય ભોગવો, મારે તમારી લક્ષ્મી ન જોઈએ. તમારું કલ્યાણ થાઓ !” આ સાંભળીને શ્રી કુંભકર્ણ વગેરેને શું થયું હશે ? શ્રી કુંભકર્ણના ભાઈ અને શ્રી ઈન્દ્રજિત તથા મેઘવાહનના પિતા શ્રી રાવણ, સતી સીતાદેવીને ઉપાડી લાવ્યા હતા એ ભૂલ તો કરી જ હતી. એ ગુન્હો તો હતો જ અને તે છતાં એમનો પક્ષ કરીને આ બધાએ લડવામાં અને દુશ્મનાવટ ખીલવવામાં બાકી નહોતી રાખી. આટલા પછીય વગર માંગ્યે રાજ્ય પાછું પૂર્વવત્ ભોગવવાનું કહે, એ કેવી ઉદારતા? આવા દુશ્મન પ્રત્યે કોને માન ન થાય ? શ્રી કુંભકર્ણ આદિને આવા વખતે શોક, હર્ષ તથા બંને થાય તે સ્વાભાવિક છે. ભાઈના અવસાન માટે શોક થાય અને આવા ઉત્તમ તથા દાના દુશ્મનના દર્શન માટે હર્ષ પણ થાય. આટલા યુદ્ધ પછી મળેલું રાજ્ય પાછું કોણ આપે ? પણ એ પુણ્યપુરુષોની ભાવના જુદી હતી.
સભા અર્થશાસ્ત્ર નહીં ભણ્યા હોય.
પૂજ્યશ્રી : અર્થ અને કામની પૂંઠે પાગલ બનીને ધર્મ ભૂલેલાઓ ગમે તેમ બોલે, પણ એ ચોક્કસ છે કે આ જાતની ઉદારતા આવવી એ સામાન્ય વાત નથી, પરંતુ ભાગ માટે બાપ સાથે ય લડનારા આ વસ્તુને નહિ સમજી શકે.
શ્રી રામચંદ્રજી અને શ્રી લક્ષ્મણજી જેમ નિ:સ્પૃહી છે, તેમ શ્રી કુંભકર્ણ આદિ પણ નિઃસ્પૃહી બન્યા છે. નહિ તો, રાજ્ય સોંપે છતાં કોણ ન લે? પણ કોઈ રાજ્ય લેતું નથી. રાજ્ય સોપવું કઠીન જરૂર છે. પણ કોઈ છું સોંપે તો તે, નિ:સ્પૃહભાવે ન લેવું, એ એથી પણ વધુ કઠીન છે.
સંસાર રાગને કાપે અને સંયમ રાગને વધારે તેવો ગ્રન્થ...૭
