________________
રીતે વાંચન થાય અથવા તો શ્રવણ થાય, તો આરાધનાની અભિલાષા તથા વિરાધનાની કંપારી ઉછાળો ન મારે, એ બને નહિ, પણ વક્તા અને શ્રોતા બંનેયમાં શાસ્ત્રોએ ફરમાવેલી લાયકાત જોઈએ.
વિપરીત ધ્યેયથી હિતકરને બદલે હાનિકર છે વક્તા કથા વાંચે, અને એનું ધ્યેય એ જ હોય કે, શ્રોતાઓને સન્માર્ગમાં સુદઢ બનાવવા છે.' શ્રોતાનું ધ્યેય પણ શ્રવણ દ્વારા મોક્ષમાર્ગની આરાધના તરફ જ ઢળવાનું હોવું જોઈએ. આ રીતે કથાનું વાંચન અને શ્રવણ થાય. તો વક્તા-શ્રોતા બંનેયનું કલ્યાણ થયા વિના રહે નહિ. આને બદલે વક્તા જો પરમાર્થદૃષ્ટિથી પરાક્ષુખ હોય અને શ્રોતા પોદ્ગલિક વૃત્તિથી જ ભરેલો હોય, તો સારામાં સારી કથા પણ તે બંનેયને માટે હિતકર નીવડવાને બદલે હાનિકર નિવડે ! કથા વાંચનાર ધર્મોપદેશકની જવાબદારી ઓછી નથી. ધર્મોપદેશકે દરેક પ્રસંગ એવી રીતે કેળવીને શ્રોતાને સંભળાવવો જોઈએ, કે જેથી શ્રોતા અયોગ્ય ન હોય તો, કશો અનર્થ થવા પામે નહિ અને યોગ્ય શ્રોતાઓને હૃદયમાં મોક્ષમાર્ગની આરાધના કરવાની ભાવનાનો ઉછાળો આવ્યા વિના રહે નહિ.
આત્માના ગુણો ખીલવવાનાં સ્થાનો આજે જે સ્થિતિ પ્રવર્તી રહી છે, તેમાં તો વક્તા અને શ્રોતા બંનેને અંગે ઘણું કહેવા જેવું છે. વક્તાઓ પોતાની જવાબદારી ભૂલે અને શ્રોતાઓ કેવળ પૌદ્ગલિક દૃષ્ટિવાળા હોય, એટલે મોટો અનર્થ ઉત્પન્ન થયા વિના રહે નહિ. આવા વક્તાઓ અને આવા શ્રોતાઓ આજે વધતા જાય છે. તમારે એથી બચવા માટે એક વાત નિશ્ચિત કરી લેવી જોઈએ છે. કે 'તમે ધર્મસ્થાનોમાં આવો છો તે પૌદ્ગલિક રિદ્ધિસિદ્ધિ મેળવવા માટે નથી આવતા, દુનિયાદારીમાં લાલ-પીળા થઈને મોજથી મોટરો દોડાવી છે શકાય એવી સાહાબી મેળવવા માટે નથી આવતા, બેરા-છોકરાં મેળવવા માટે નથી આવતા, ધર્મી કહેવડાવવા માટે એટલે કે ધર્મીપણાની કૃત્રિમ નામના મેળવવાની લાલચે નથી આવતા, ગુરુમહારાનું માન છે
(સંસાર રાગને કાપે અને સંયમ રાગને વધારે તેવો ગ્રન્થ૭
