________________
શ્રવણ, વાંચન, મનન અને પરિશીલન વગેરે બીનજરૂરી અથવા તો નિરર્થક નથી પણ એય આવશ્યક જ છે. આ વસ્તુ તત્ત્વવિચારણાના નામે ચરિતાનુયોગને ઉડાવવા મથનારાઓએ સમજી લેવી જોઈએ.
શ્રી જૈનશાસનનાં ચરિત્રોમાં પ્રધાન વસ્તુ કઈ હોય ? શ્રી જૈનશાસનના ચરિત્રો એટલે શું ? શ્રી જૈનશાસનના ચારિત્રોમાં પ્રધાન વસ્તુ કઈ હોય ? શ્રી જૈનશાસનનાં ચરિત્રોમાં પ્રધાન વસ્તુ આરાધના તથા વિરાધના હોય છે. આરાધના અને વિરાધના કરવાના યોગે મળતા સારા અને નરસા પરિણામનો તેમાંથી ખ્યાલ મળે છે. પુણ્યવાન આત્માઓએ કેવા પ્રકારે આરાધના કરી, આરાધનામાં આવતાં વિદળોમાં કેવી નિશ્ચલતા રાખી, વિનોની સામે અડગ રહીને | કેવી સિદ્ધિ મેળવી ? અને એથી પરિણામે તે આત્માઓ કેવી ઉચ્ચદશાને પામ્યા ? તેમજ અભવી કે દુર્ભવી આત્માઓએ કેવી વિરાધના કરી ? અને એથી પરિણામે કેવી અધમદશાને પામ્યા ? આ વગેરે હકીકતો, શ્રી જૈનશાસનના ચરિતાનુયોગમાં હોય છે. યોગ્ય આત્માઓ તેવાં ચરિત્રોમાં વાંચન અને શ્રવણ આદિ દ્વારા, ઘણી અનુપમ કોટિની પ્રેરણા મેળવવા ધારે તો મેળવી શકે છે અને એની સાથે સાથે જ તત્ત્વચિંતા પણ કરી શકે છે.
ચારેય અનુયોગો એકબીજાના પૂરક છે વસ્તુત: ચારેય અનુયોગો એકબીજાની સાથે સંકળાયેલા છે. માત્ર દ્રવ્યાનુયોગથી ચાલતું હોત, તો ઉપકારીઓ બાકીના ત્રણ અનુયોગો ન દર્શાવત. પણ જ્ઞાનીઓએ જોયું કે, ચારેય અનુયોગો કલ્યાણસાધનામાં આવશ્યક છે, માટે ચારેય દર્શાવ્યા, આથી ચારેયમાંથી એકેય નિષેધવા લાયક નથી.
અમુક આત્માએ અમુક વિકટ સ્થિતિમાં પણ આરાધના કરી, અમુક આત્માએ ઘોર ઉપસર્ગોથી પણ ડર્યા વિના આરાધના કરી,
સંસાર રાગને કાપે અને સંયમ રાગને વધારે તેવો ગ્રન્થ...૭
