________________
હરો
ભીલ જેવા તે બંને કઘચ તારા ઉપર તુષ્ટ થઈ જશે, તો પણ તને કઈ લક્ષ્મી આપવાના છે? અને તેમ હોવા છતાં પણ, હે મંદબુદ્ધિ ! તેમના કહેવાથી તું અહીં કેમ આવ્યો ? કે જેથી તારા પ્રાણ જોખમમાં મૂકાયાં છે ! તે ભૂચરો હોંશિયાર તો ખરા, કે જેથી તેમણે તારી પાસે આ કામ કરાવ્યું ખરેખર, ધૂર્તો પારકા હાથે જ અંગારાને કઢાવે છે ! રે ! પહેલાં તું મારો શ્રેષ્ઠ સેવક હતો અને આજે તું પારકે દૂત થઈને આવ્યો છે, એટલે તું અવધ્ય છે. શિક્ષા માત્રને માટે તને આટલી વિડંબના કરાય છે
સ્વામીની અવહેલનાને મૂંગે મોઢે સહકાર
નિમકહરામ ગણાય છે ક શ્રી હનુમાન અત્યાર સુધી શાંતિથી સાંભળ્યા કરે છે. પણ છે સાચા સ્વામીના સમર્થ સેવક મૌન ક્યાં સુધી રહે ? સાચા સ્વામીનો ? સમર્થ સેવક આવી ગ્યાએ મૂંગો રહે, તો બહેતર છે કે એવા સેવકથી સર્યું ! પોતાના મરણની બીકે સ્વામીના ભયંકર અપમાનને જે મૂંગે છે મોઢે સહી આવે, તેને આવા પ્રસંગમાં દુનિયા નિમકહરામ ગણી કાઢે છે. એ જ રીતે શાસનનો સેવક શાસનહિતના નાશક દવ વખતે પાણી = છાંટવામાં શક્તિ છતાં પાછો ન પડે. ઓલવાઈ ગયા પછી પણ જમીન ઠંડી પડે ત્યાં સુધી પાણી છાંટે.
શ્રી હનુમાને શ્રી રાવણને આપેલો
જડબાતોડ જવાબ છે શ્રી હનુમાન પણ શ્રી રાવણને જવાબ આપવા માંડે છે અને સૌથી પહેલાં જ એમ કહે છે કે “હું વળી ક્યારે તારો સેવક હતો ?" આમાં આશય એ છે કે હું અને તારો સેવક ? તારા સેવક તરીકે ઓળખાવવું એ તો લજ્જાભર્યું છે ! આગળ હનુમાન કહે છે કે “તું વળી મારો સ્વામી ક્યારે થયો ? હું સ્વામી, તું સેવક-એવું બોલતાં તને શરમ નથી આવતી ?”
સેવક સ્વામીને સ્વામી કહે એ વ્યાજબી, પણ સ્વામી પોતાને “સ્વામી સ્વામી અને સામાને ‘સેવક-સેવક કહીા કરે એ વ્યાજબી નથી. મોહાલ્પતાનો એ સન્નિપાત છે. ઘણા
શ્રી હનુમાન દેવરમણ ઉધાનમાં...૧૨
