________________
૧૦
..સતત-અયહરણ.....ભ૮-૩
| ‘તમે શ્રી રાવણના ભાઈ છો, માટે તમે તેના શુભ પરિણામનો વિચાર કરીને શ્રી રાવણની પાસેથી તેને હરણ કરેલી રામપત્ની સતી શ્રીમતી સીતાનો છોડાવો' આ તો જાણે સીધી વાત થઈ પણ પછી સાથે સાથે જ શ્રી હનુમાને ધમકી આપતા હોય એમ કહયું કે, “શ્રી રામચંદ્રજીની પત્નીનું હરણ કરવું, એ કેવળ પરલોકમાં જ દુઃખદાયી છે એમ નહિ, પરંતુ બળવાન એવા તમારા ભાઈને માટે તે આ લોકમાં પણ દુઃખદાયી છે.
પરલોકના ભયથી તો આસ્તિક કંપે, પણ આ લોક્ના ભયથી તો નાસ્તિક પણ કંપે. માત્ર આ લોકને જ માનનારો અને ભાગ્ય આદિને લગતી વાતોની તથા આત્મા-પરલોક-મોક્ષ આદિના સિદ્ધાંતોની હાંસી કરનારા પણ આ લોકની આફત વખતે ભય પામે હૈ છે, ત્રાસે છે અને ભાગ્યને પણ દોષ દે છે. શ્રી હનુમાને ટૂંકમાં કેટલો
સુંદર ખ્યાલ આપ્યો? પરલોકમાં જો આ નિમિત્તે દુ:ખી ન થવું હોય, તો ય આ કૃત્ય કરવા જેવું નથી. અને વધુમાં શ્રી રાવણ ભલે બળવાન હોય તો પણ આ લોકમાંય એમને માટે રામપત્નીનું હરણ :ખદાયી થશે. સતી શ્રીમતી સીતાને હરી લાવવાની કાર્યવાહી
બળવાન એવા શ્રી રાવણને પણ નહિ પચે, ભારે પડશે. આ રીતે જે કહીને શ્રી હનુમાને ભવિષ્યના યુદ્ધની પણ આગાહી આપી દીધી.
શ્રી બિભીષણની વ્યાયનિષ્ઠા હનુમાનનું કથન સાંભળ્યા પછીથી નીતિમાન એવા શ્રી બિભીષણે પણ કહ્યું કે, હે શ્રી હનુમાન ! તમે જે કહાં તે સાચું છે.' જોયું, આ વચનોથી પણ શ્રી બિભીષણની નીતિમત્તા જણાય છે. નહિતર પોતાના ભાઈના શત્રુના દૂતનાં વચનોનો બીજો કોઈ કેવો જવાબ આપે ? પણ શ્રી બિભીષણ તો સમજે છે કે મારા વડિલ ભાઈએ જે કર્યું છે તે ખોટું જ છે. અને એવા જ્યથી અમારા કુળને દૂષણ લાગ્યું છે. તેમજ પરભવ તથા આ ભવમાં પણ એનાથી દુઃખ જ થવાનું છે. શ્રી બિભીષણ નીતિમાન છે, એટલે સામાને આમ સાચું કહે છે. ભાઈ કરતાં સત્યની કિંમત શ્રી બિભીષણને મન વધારે છે.
