________________
૮-અયાહરણ......ભ૮-૩
આથી જ કૃતઘ્નો પોતાના ઉપરના ઉપકારનો બદલો વાળી શકતા નહિ હોવાથી ઘણી વાર ઉપકારીઓના અછતા પણ દોષો ગાવાનો અધમધંધો પણ કરે છે જ્યારે કૃતજ્ઞો, કરેલા ગુણને નહિ ભૂલતાં હોવાથી ઉપકારી માટે પોતાનું સર્વસ્વ ત્યજે છે. એ જ હેતુથી જટાયું પક્ષી પોતાના ઉપરના ઉપકારને નહિ ભૂલતાં, શ્રીમતી સીતાદેવીને બચાવવા જાય છે. અને એમ કરતાં પોતાનું જીવન પણ ગુમાવી બેસે છે.
હવે જ્યારે બીજું કોઈ બચાવનાર નથી અને પુષ્પક વિમાનમાં બેસાડીને શ્રીમતી સીતાદેવીને રાવણ આકાશમાર્ગે નિ:શંક થઈને ઉપાડી જાય છે. તે વખતની સીતા દેવીની કરુણ સ્થિતિનું વર્ણન કરતાં કલિકાલસર્વજ્ઞ આચાર્ય ભગવાન્ શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા ફરમાવે છે કે, “હા નાથ વિદ્વિષાથ, રામ . હા વનટાળ ! હા તાતિવાહી હા શ્રત મર્મઠન મહામુને ????” “સતા વો હિતેડન, atવે નેવ ઘનિરછનાતું ? एवं सीता रुरोदोच्चै, रोढयंतीव रोदसीम् ॥२॥"
શત્રુઓનું મથન કરનારા હે શ્રી રામચંદ્રજી ! હે વત્સ લક્ષ્મણ ! હે પૂજ્ય પિતાશ્રી ! અને હે મહાભુજ ભાઈ ભામંડલ ! છળથી બલિને જેમ કાગડો ઉપાડી જાય તેમ આ રાવણ તમારી સીતાને હરી જાય છે ! આ પ્રમાણે સીતાદેવી ભૂમિને અને આકાશને રોવડાવતાં હોય તેમ ઉચ્ચ સ્વરે રોવાં લાગ્યાં. અર્થાત્ એ રુદન એવું કારમું અને કરુણાક્લક હતું કે જેથી એની અસરથી ભૂમિ અને આકાશ જાણે રોવા લાગ્યા હતાં !”
રત્નજી ખેચર સાથે આવે છે રુદન કરતાં કરતાં પણ શ્રીમતી સીતાદેવી શ્રી રાવણ જેવા ત્રણ ખંડના માલિકને કાગડાની ઉપમા આપે છે અને કહે છે કે, કાગડો જેમ બલિને ઉપાડી જાય, તેમ છળથી આ શ્રી રાવણ મને
