________________
(૧૯૦
...સીતા-અયહરણ......ભાગ-૩
પણ જ્યાં સુધી મોક્ષપ્રાપ્તિ એ જ એક માત્ર ધ્યેય બને નહિ, મન-વચન-કાયાના યોગો જ્યાં-ત્યાં ભટક્તા રહે, મોક્ષ સાધવાની તમન્ના જાગે નહિ, અને રત્નત્રયીની આરાધના માટે તજ્વા યોગ્ય તજાય નહિ, ત્યાં સુધી લાંબો કાળ ક્રિયા કરે તો પણ જોઈતું ફળ મળે નહિ, તો એમાં કશું પણ આશ્ચર્ય પામવા જેવું નથી કે અસ્વાભાવિક પણ નથી.
બીજી વાત એ છે કે, આજે ઘણાઓ તરફથી એમ કહેવાય છે કે, સાહેબ ! સંયમનું ક્ટ કેમ સહેવાય ? તેમજ કેટલાક સંયમધરો તરફ્થી પણ ખોટી શિથિલતાનો ખોટો બચાવ કરવામાં આવે છે, ત્યારે કહેવું જોઈએ કે જો વસ્તુનું અર્થીપણું બરાબર આવી જાય અને ધ્યેયની સાધનામાં જ મન-વચન-કાયા જોડાઈ જાય તો ગમે તેવાં અને ગમે તેટલાં ો પણ ક્ષ્ટરૂપ લાગતાં નથી. જેમ વિદ્યાસાધકને વિદ્યા સાધતાં બીજા વિચારો આવતાં નથી અથવા
કહો કે આવતા હોય તો તે તેને રોકે છે, તેમ સંયમધરોએ પણ રત્નત્રયી સિવાયના બીજા વિચારોને આવવા દેવા જોઈએ નહિ. કષ્ટ પણ ષ્ટરૂપ પ્રાય: ત્યારે જ લાગે છે કે, જ્યારે એ ધ્યેય અને એ આરાધનામાં કાંઈક પણ પોલાણ ઘૂસે છે. કષ્ટ આવે સહેવું ય પડે, પણ દુર્ધ્યાન કોણ કરાવે ? કહેવું જ પડશે કે આરાધનામાં એકતાનતાનો અભાવ, આથી સ્પષ્ટ છે કે, જો મન-વચન-કાયા મોક્ષની સાધનામાં જ લીન બની જાય, તો ક્સ્ટ આવે તેમ નિર્જરા વધે અને એ ચૂકે એટલે કદાચ કર્મબંધ વધે.
સંસારમાં કાંઈ ઓછું કષ્ટ નથી
તમે જો કષ્ટની જ વાત કરતા હો તો સંસારમાં પણ તમે ઓછું કષ્ટ સહન કરતા નથી. માણસ પૈસા કમાવાને માટે, વ્યવહાર જાળવવાને માટે, પોતાના કુટુંબને સાચવવાને માટે, પોતાની આજીવિકાને નિભાવવા માટે, પોતાની ઇજ્જત વધારવાને માટે, પોતાની વિષય-વાસનાઓને પૂરવાને માટે અને પોતાની ચીજોનું રક્ષણ કરવાને માટે કાંઈ ઓછું કષ્ટ સહન કરતો નથી. રાત ને દિવસ એને એના જ વિચારો કરવા પડે છે. એ વિષે ચર્ચાઓ ને વાતચીતો કરવી પડે છે. તેમજ તે તે પ્રવૃત્તિઓ ઇચ્છાએ કે અનિચ્છાએ પણ
