________________
૧૪૯
ભયંકર પરિણામ આવે છે? એ વિચારવા માટે પણ આ વસ્તુ પૂરતી છે, પણ આ સાંભળવામાં હેતુની વાસ્તવિક્તા હોય તો જ એ વસ્તુઓ સમજાય !
રાજસભા અને ધર્મચર્ચા આપણે એ જોઈ ગયા કે શ્રી રામચંદ્રજી ના પ્રશ્નના ઉત્તરમાં ચારણ શ્રમણ સુગુપ્ત મહર્ષિ, જટાયુ પક્ષીનો પૂર્વભવ કહે છે. અહીં પૂર્વે કુંભકારકટ નામનું નગર હતું. અને એ નગરનો આ પક્ષીનો જીવ દંડક નામે રાજા હતો. બીજી તરફ તે વખતે શ્રાવતિ નામની નગરીમાં જિતશત્રુ નામે રાજા રાજ્ય કરતો હતો, તેની ધારિણી નામની પત્ની હતી અને સ્કંદક નામનો તેમને પુત્ર હતો. વળી જિતશત્રુ રાજાની રે પુરજરયશા નામની પુત્રી હતી, કે જેને કુંભકારક્ટ નગરના દંડક રાજાની સાથે પરણાવી હતી.
અન્યદા કોઈ કાર્યને માટે દંડક નામના રાજાએ બ્રાહ્મણ જાતિના પાલક નામના દૂતને જિતશત્રુ રાજાની પાસે મોલ્યો. તે 8 વખતે ક્તિશત્રુ રાજા આર્યધર્મની ગોષ્ઠિમાં તત્પર બન્યો હતો. આઈધર્મની આ પ્રશંસાત્મક ગોષ્ઠિ, નિધર્મષી બાહ્મણ પાલકથી સાંભળી ન શકાઈ અને તે દુર્બુદ્ધિ પાલકે આર્યધર્મને દૂષિત કરવાનું શરૂ કર્યું.
તમે જુઓ કે ધર્મને પામેલા પૂર્વકાળમાં રાજાઓની કઈ હાલત હતી? પૂર્વના રાજાઓ અનેક પંડિતોને આશ્રય આપતા અને રાજસભા મોટે ભાગે ધર્મસભા બની રહેતી. રાજસભામાં રાજકાર્યથી પરવારીને રાજા પોતે પંડિતો, મંત્રીઓ અને સામંતો આદિની સાથે ધર્મચર્ચા કરતા. આ ઉત્તમ આર્યદેશ અને ધર્મની ઉત્તમ સામગ્રી પામીને પણ ધર્મની ચર્ચાઓ ન થાય અને ચોવીસે ક્લાક લગભગ અર્થકામની ચર્ચાઓ આદિ ચાલુ રહે, એ આર્યદેશાદિ પામનારાઓ માટે જેવી-તેવી શોચનીય વસ્તુ નથી, શું પહેલાની દુનિયાને ધર્મને ખપ હતો અને આજની દુનિયાને ધર્મનો ખપ નથી ?
રાજા દંડક દંડકારણ્ય જટાયુપક્ષી...
