________________
(૧૧)
લાગ્યા. આ રીતે રોવાથી જ દશમુખ'ના બદલે એમનું નામ 'રાવણ' એવું ત્યારથી પ્રસિદ્ધ થયું.
હવે જરા આ પ્રસંગ વિચારી લઈએ ! શ્રી વાલી મુનિશ્વરે કોને દબાવ્યો ? એક પંચેન્દ્રિય માણસને ! તે ય નાનાસૂનાને નહિ પણ ત્રણ ખંડના માલિકને ! આ ઓછો ગજબ છે ? એક નિ:સંગ, સ્વશરીરમાંય નિ:સ્પૃહ, રાગ-દ્વેષ રહિત અને સમાજળમાં નિમગ્ન મુનિશ્વર આવું કરી શકે ખરાં? તેઓ હિંસક ખરા કે નહિ ? સાચી સમતાવાળા આ કે પેલા? આમનું મુનિપણું ગયું કે નહિ ? જો જો, આવું બોલવાની ભૂલ ન કરતાં ! આવા પ્રાતઃસ્મરણીય મહાત્માઓ માટે પણ જે એલફેલ બોલે, તે બીજા માટે શું ન બોલે ? જેઓએ ગૃહસ્થાવાસમાં પણ હિંસક યુદ્ધ રોકી અનેક જીવોને જીવિતદાન દિધું અને સાધુ અવસ્થામાં જેઓનું ઉચ્ચ કક્ષાનું જીવન હતું, તેવા પણ મુનિશ્વરને તીર્થરક્ષાના પ્રસંગે આ કરવું પડ્યું. ત્યારે એમ કહો કે આવું કરવું પડે અને શક્તિ હોય તો કરવા છતાં પણ હૃદયમાં દુર્ભાવ ન આવવો જોઈએ.
અને જેના અંતરમાં મૈત્રી, પ્રમોદ, કારૂણ્ય અને માધ્યસ્થ એ ચારે ઉત્તમ ભાવનાઓ બેઠી છે, તેઓ શ્રી રાવણને દુર્મતિ કહે છે, પહાડ નીચે દબાવે છે. છતાં એમની કરુણા તો અખંડિત જ રહે છે. તે | શ્રી રાવણના દીન રુદનને સાંભળી, કૃપામાં તત્પર શ્રી વાલી મુનિવરે છે તેને એકદમ છોડી દીધો. કારણકે ભગવાન્ વાલી મુનિવરની રાવણને | R દાબી દેવાની ક્રિયા કેવળ શિક્ષા માટે જ હતી. પણ ક્રોધથી ન હતી.
આવેશ ઉતર્યા પછીની વિવેકિતા સાથે સાથે આ પણ જુઓ કે શ્રી રાવણનો જ્યાં આવેશ ઉતરી જાય છે. એટલે વિવેક જાગૃત થઈ જ જાય છે. પોતાને પોતાની ભૂલ સમજાય છે, પછી પ્રતાપહીન અને પશ્ચાત્તાપપૂર્ણ બનેલા શ્રી રાવણ પોતાને ભયંકર શિક્ષા કરનાર એવા શ્રી વાલી મુનીશ્વરને બેઉ હાથ જોડીને કહેવા લાગ્યા કે, “હે મહાત્મન્ ! હું નિર્લજ્જ છું. અને ફરી ફરીને અપરાધ કરનારો છું. જ્યારે અધિક દયાવાળા આપ શક્તિમાન્ છતાં મારા અપરાધોને સહનારા છો, આપે અસામર્થ્યથી
રક્ષાની ભાવના વિનાની આરાધના નકામી છે...૫
