________________
૨૪૫
યોગદષ્ટિસમુચ્ચયગાથા-૭૮ ભાવાર્થ
શ્લોક-૭૭માં અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળા જીવોના અસત્ પરિણામોથી યુક્ત બોધનું અસુંદર સ્વરૂપ બતાવ્યું, જેથી સ્વરૂપથી અવેદ્યસંવેદ્યપદ કેવું છે તેનો નિર્ણય થાય. હવે અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળા જીવના બોધનું ફળથી સ્વરૂપ બતાવે છે :
બ્લોક :
एतद्वन्तोऽत एवेह, विपर्यासपरा नराः । हिताहितविवेकान्धाः, खिद्यन्ते साम्प्रतक्षिणः ।।७८।।
અન્યથાર્થ :
ગત =આ જ કારણથી=અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળાનો બોધ અસપરિણામના સંગવાળો છે આ જ કારણથી ૪ અહીં=લોકમાં વિપસાર =વિપર્યાસપ્રધાન, હિતાહિવિવેાન્ય =હિતાહિતના વિવેકમાં અંધ, સાઋક્ષિUT=વર્તમાનને જોનારા તદન્તો નર=અવેધસંવેદ્યપદવાળા મનુષ્યો વિરાજો ખેદ પામે છે. I૭૮ શ્લોકાર્ય :
અવેઘસંવેધપરવાળાનો બોઘ અસત્પરિણામના સંગવાળો છે, આ જ કારણથી, લોકમાં વિપર્યાસપ્રધાન, હિતાહિતના વિવેકમાં અંધ, વર્તમાનને જોનારા અવેધસંવેધપદવાળા મનુષ્યો ખેદ પામે છે. ૭૮. ટીકા - _ 'एतद्वन्तो' अवेद्यसंवेद्यपदवन्तः 'अत एव'-कारणात् 'इह'-लोके, 'विपर्यासप्रधाना नराः' किमित्याह 'हिताहितविवेकान्धा:'-एतद्रहिता इत्यर्थः, अत एवाह 'खिद्यन्ते साम्प्रतक्षिणः' सन्त इति ।।७८।। ટીકાર્ય :
પતન્તો'= વેદસંવેદ્યપદ્રવત્તા .સન્ત તિ | આ જ કારણથી=અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળાનો બોધ અસત્પરિણામના સંગવાળો છે. આ જ કારણથી, અહીં=લોકમાં, અવેધસંવેદ્યપદવાળા વિપર્યાસપ્રધાન મનુષ્યો, હિતાહિતના વિવેકમાં અંધ છે=હિતાહિત વિવેકથી રહિત છે, આથી જ વર્તમાનને જોતા છતા ખેદ પામે છે.
‘રૂતિ' શબ્દ ટીકાની સમાપ્તિ માટે છે. II૭૮ ભાવાર્થ -
શ્લોક-૭૭માં કહ્યું એ રીતે અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળા જીવોનો બોધ અસતુપરિણામના સંબંધવાળો છે, એથી અવેદ્યસંવેદ્યપદવાળા જીવો વિપર્યાસપ્રધાન છે અર્થાત્ તેઓના બોધમાં વિપર્યાસ મુખ્ય છે. માત્ર કંઈક યથાર્થ
