________________
૪૬૫
ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા ભાગ-૩ | તૃતીય પ્રસ્તાવ श्लोजार्थ :
જે કારણથી હિંસા, ક્રોધાદિ પાપોમાં આસક્ત ચિત્તવાળા જીવોને જિનેન્દ્ર વડે કહેવાયેલો આ સદ્ધર્મ દૂરદૂરથી જાય છે અત્યંત દૂર જાય છે. ll૧૫ll स्टोs :
सद्धर्मरहितश्चासौ, पापपूरितमानसः ।
न मोक्षमार्गलेशेन, कथञ्चिदपि युज्यते ।।१६।। Reोडार्थ :
અને સદ્ધર્મથી રહિત, પાપપૂરિત માનસવાળો આ જીવ, મોક્ષમાર્ગના લેશ વડે કોઈપણ રીતે જોડાતો નથી અર્થાત્ લેશથી મોક્ષમાર્ગ સાથે જોડાતો નથી. II૧૬ો. दो :
ततो जाननपि बलात्, पुनीमे भवोदधौ ।
निर्बोलं याति मोहान्धो, यथाऽयं नन्दिवर्धनः ।।१७।। लोकार्थ :
તેથી જાણતો પણ એવો મોહાંધ ભીમ એવા ભવસાગરમાં બલાત્કારે નિર્વિવાદ જાય છે, જે પ્રમાણે આ નંદિવર્ધન. ll૧૭ll
नन्दिवर्धनस्य बोधाऽभावः नृपतिनाऽभिहितं-भगवन्! तस्य नन्दिवर्धनस्य किमियताऽपि प्रपञ्चेन कथ्यमाने स्वसंवेदनसंसिद्धेऽपि निजचरिते संजातः प्रबोधः? भगवताऽभिहितं-महाराज! न केवलमस्य प्रतिबोधाऽभावः, किं तर्हि ? मयि कथयति प्रत्युताऽस्य महानुद्वेगो वर्तते । नृपतिराह-किमभव्योऽयम् ? भगवतोक्तं-नाभव्यः, किं तर्हि ? भव्य एव, केवलमधमस्यैव वैश्वानरस्य दोषो यन्मदीयवचनं न प्रतिपद्यते, यतोऽयमनन्तोऽनुबन्धोऽस्येतिकृत्वा, अनन्तानुबन्धीतितृतीयनाम्ना मुनिभिर्गीयते, ततोऽत्र विद्यमाने न सुखायते मदीयवचनं, उत्पादयत्यरतिं, जनयति कलमलकं, ततः कुतोऽस्य तपस्विनः प्रबोधः? पर्यटितव्यमद्याप्यनेन नन्दिवर्धनेनाऽस्य वैश्वानरस्य प्रसादादपरापरस्थानेषु दुःखमनुभवताऽनन्तं कालं, प्राप्तव्या च वैरपरम्परा । नृपतिराह-भदन्त! महारिपुरेषोऽस्य वैश्वानरः । भगवतोक्तं-पर्याप्तमियत्या महारिपुतया ।
કેવલીની દેશનાનું શ્રવણ છતાં નંદિવર્ધનને બોધનો અભાવ રાજા વડે કહેવાયું – હે ભગવંત ! આટલા પણ પ્રપંચથી કહેવાતા સ્વસંવેદનસિદ્ધ પોતાનું ચરિત્ર
