________________
ષડશીતિ કર્મગ્રન્થ
पुण तंमि तिवग्गिअए, परित्तणंत लहु तस्स रासीणं । अब्भासे लहु जुत्ताणंतं अभव्वजिअमाणं ॥ ८३ ॥
ગાથાર્થ ફરીથી પણ તેનો ત્રણવાર વર્ગ કરીએ ત્યારે જઘન્ય પરિત્ત અનંતુ થાય છે. તેનો રાશિ અભ્યાસ કરીએ તો જઘન્યયુક્ત અનંતુ થાય છે. તેટલા અભવ્યજીવો છે એમ તેનું માપ જાણવું. ૮૩.
૧૮૭
तव्वग्गे पुण जायइ, णंताणंत लहु तं च तिक्खुत्तो ।
1
વસુ તવ ન ત હો, ખંત હેવે વિવસ્તુ છ મે ॥ ૮૪ ॥ ગાથાર્થ - તેનો વર્ગ કરવાથી જઘન્ય અનંતાનંતુ થાય છે. તેનો ત્રણવાર વર્ગ કરીએ તો પણ ઉત્કૃષ્ટાનંતાનંતુ આવતુ નથી. માટે હવે કહેવાતી અનંતની સંખ્યાવાળી છ વસ્તુઓ તેમાં ઉમેરો. ૮૪.
सिद्धा निगोअजीवा, वणस्सई काल पुग्गला चेव । सव्वमलोगनहं पुण, तिवग्गिउं केवलदुगंमि ॥ ८५ ॥ खित्ते णंताणंतं, हवइ जिट्टं तु ववहरइ मज्झं । इय सुहमत्थविआरो, लिहिओ देविंदसूरीहिं ॥ ८६ ॥
ગાથાર્થ - સિદ્ધના જીવો, નિગોદના જીવો, વનસ્પતિકાયના જીવો, ત્રણે કાળના સમયો, સર્વ પુદ્ગલો, સર્વ અલોકાકાશના પ્રદેશો, એમ છ વસ્તુઓ ઉમેર્યા પછી ફરીથી ત્રણવાર વર્ગ કરાયે છતે કેવલટ્વિકના પર્યાયો નખાયે છતે ઉત્કૃષ્ટ અનંતાનંત થાય છે. પરંતુ વ્યવહાર મધ્યમનો જ હોય છે. આ પ્રમાણે સૂક્ષ્મ અર્થના વિચારોવાળો આ ચોથો કર્મગ્રંથશ્રી દેવેન્દ્રસૂરિજીએ લખ્યો છે. ૮૫. ૮૬. આ પ્રમાણે પ્રાચીન કર્મગ્રન્થ ચાર
તથા
નવ્ય કર્મગ્રન્થ ચાર અર્થ સહિત પૂર્ણ થયા છે.
આ ભણી સ્વ-પરનું કલ્યાણ થાઓ. એ જ પુસ્તક પ્રકાશનનું પ્રયોજન.
