________________
| યોગસ્થાનકનું વર્ણન છે છે. કારણકે કેટલાક કેટલાક સરખા યોગસ્થાનકોમાં નિગોદમાં અનંતા જીવો છે. વળી કેટલાક સૂક્ષ્મ અપર્યાપ્તાને એક સમયે સમાન એક યોગસ્થાન હોય બીજે સમયે અસંખ્યાતગુણો યોગ વધે, ત્યારે કેટલાક જુદે જુદે યોગ સ્થાનકે હોય . અથવા એક યોગસ્થાને પણ હોય. અને ત્રસજીવોના સરખા યોગસ્થાનોમાં અસંખ્યાતા જીવો પણ હોય છે. માટે અનંતાજીવોના અસંખ્યાતા યોગસ્થાનો થાય પણ અનંતા નહી. આમ સમાન વીર્ય વ્યાપાર વાળા યોગસ્થાનને એક ગણીએ તેથી યોગસ્થાનો અસંખ્યાતા થાય છે. એટલે આ પ્રમાણે યોગસ્થાનો શ્રેણિના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા થાય છે.
યોગસ્થાન કરતા એક એક પ્રકૃતિના ભેદો અસંખ્યાતા છે. કારણકે યોગવ્યાપાર એક હોવા છતાં જીવ ભેદ, કાળભેદે, ક્ષેત્રભેદે અને અધ્યવસાયના ભેદથી જુદી જુદી પ્રકૃતિ બંધાય એટલે પ્રકૃતિના ભેદો લોકાકાશના અસંખ્યાતમા ભાગમાં રહેલી અસંખ્યાતી શ્રેણીઓના આકાશપ્રદેશ જેટલા એટલે કે અસંખ્યાતી શ્રેણીઓના આકાશપ્રદેશ જેટલા પ્રકૃતિ ભેદો છે. આમ યોગસ્થાન કરતાં પ્રકૃતિના ભેદો અસંખ્યાતા થાય. યોગસ્થાનો શ્રેણિના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલાં છે. પ્રકૃતિના ભેદો લોકાકાશના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા છે.
પ્રકૃતિ એક હોવા છતાં જુદા - જુદા દ્રવ્યના નિમિત્તથી જુદા - જુદા ક્ષેત્રમાં જુદા જુદા કાળે અને જુદા જુદા અધ્યવસાયે - અવસ્થાએ ઉદયમાં આવે તે ભિન્ન ભિન્ન ગણાય. માટે પ્રકૃતિના ભેદો અસંખ્યાતા છે.
પ્રકૃતિના ભેદો કરતાં સ્થિતિના ભેદ અસંખ્યગુણા છે. કારણકે એક જ પ્રકૃતિ જઘન્ય સ્થિતિવાળી, સમયાધિક જઘન્ય સ્થિતિવાળી એમ સમય સમયની વૃદ્ધિએ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સુધી - ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિવાળી બંધાય એટલે કે જઘન્ય સ્થિતિથી ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ સુધીના જેટલા સમય તેટલા એક એક પ્રકૃતિના સ્થિતિભેદ થાય માટે પ્રકૃતિના ભેદો કરતાં સ્થિતિના ભેદ અસંખ્યગુણા છે. અંતર્મુહૂર્ત થી માંડીને
