________________
: ૧૫ : ૩૧ પ્રહ–હે ભગવન! જીવ પોતે જ કર્મને વેદે છે, પોતે જ ગહે છે અને પિતે જ સંવરે છે?
ઉ–હા, ગૌતમ! કર્મ પોતે જ વેદે, પોતે જ ગહેં, પિતે જ સંવરે. બધે આ જ ક્રમ સમજ, પરંતુ ઉદીરણાને પ્રાપ્ત થયેલુંઉદીરેલું કર્મ વેદે છે; નહિ ઉદીરેલું–ઉદીરણાને પ્રાપ્ત નહીં થયેલું–કર્મ વેદત નથી, એમ પુરૂષકાર–પરાક્રમ છે.
૩૨ પ્ર–હે ભગવન્! શ્રમણ નિર્ચન્હો પણ કાંક્ષાહનીયકર્મ વેદે?
ઉ–હા, ગૌતમ ! વેદે.
૩૩ પ્રહ–હે ભગવન્! શાથી શ્રમણ નિર્ચન્થ કાંક્ષામડનીય કર્મ વેદે ? - ઉ–હે ગતમ! અન્ય જ્ઞાન, અન્ય દર્શન, અન્ય ચારિત્ર, અન્ય લિંગ, અન્ય પ્રવચન, અન્ય પ્રાવચનિક (પ્રવચનના ઉપદેશક), અન્ય કલ્પઆચાર, અન્ય માર્ગ, અન્ય મત, અન્ય ભંગ, અન્ય નય, અન્ય નિયમ અને અન્ય પ્રમાણરૂપ તે તે કારણે વડે શંકાવાળા, કાંક્ષાવાળા, સંશયવાળા, વિચિકિત્સા એટલે ધર્મના ફળને વિષે સદેહવાળા, દ્વૈધીભાવને પ્રાપ્ત થયેલા, કલુષિત–ડહોળાયેલા પરિણામવાળા શ્રમણ નિર્ચન્થ કાંક્ષામેહનીયકર્મ વેદે છે.
પ્રશ્ન ૩૨-૩૩ નું વિવેચન. - શ્રમણ અને નિર્ચન્થ–બાહ્ય અભ્યન્તર પરિગ્રહથી મુક્ત થયેલા, તેઓને પણ કાંક્ષાહનીયના વેદનને સંભવ છે અને તેનું કારણ અન્ય જ્ઞાનાદિવડે શંકાવાળા, કાંક્ષાવાળા ઇત્યાદિ હાય. અહીં અન્યપણું સમ્યજ્ઞાનાદિથી જાણવું. એટલે મિથ્યાજ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિથી શંકાવાળા, કાંક્ષાવાળા થયેલા એવા કાંક્ષામહનીય કર્મ વેદે છે. અથવા અન્ય અન્ય જ્ઞાનાદિમાં શંક્તિ થયેલા કાંક્ષામેહનીય વેદે છે. ટીકાકાર શ્રી અભયદેવસૂરિ જ્ઞાનાદિમાં શંકા આ પ્રમાણે જણાવે છે–જે પરમાણુથી માંડીને સંપૂર્ણ રૂપી દ્રવ્ય સુધીના
