________________
તિલભટ્ટ કથા :
હાથના પૂડાને ખખડાવતી અને મુખથી જેમ તેમ બોલતી અંધારી ચૌદશની રાત્રિએ પિતાને પતિ જે મળે તે
ત્યાં ગઈ અને ત્યાં કૃત્ય કરતી, અંગારા પાડતી અને મસ્તક ધૂણાવતી બાલવા લાગી:-“તલ ખાઉ કે તિલભટ્ટને ખાઉં?” એ પ્રકારના વચન અને ચેષ્ટા જોઈ તિલભટ્ટ વિચાર કરવા લાગ્યો; એટલામાં તે ડાકણના સરખી તે સ્ત્રી તેની પાસે આવીને બેલી કે - “ અરે ! ઝટ ઉત્તર આપ, નહિ તે હમણું આ મહાર શસ્ત્રથી હારું મસ્તક કાપી નાંખીશ.” તિલભદ્દે થર થર ધ્રુજતાં ઉત્તર આપ્યા કે –“ અરે દેવી! આવું ન બેલ.” ત્યારે તેણીએ કહ્યું:-“હું જગતમાં તિલભક્ષી નામની પ્રસિદ્ધ દેવી છું; માટે છે ત્યારે જીતિની ઈચ્છા હોય તે મને સર્વ તલ ભક્ષણ કરવાની રજા આપે કે જેથી ત્યારે શરીરે ઉપદ્રવ ન થાય. વળી હારે ઘેર જઈને તલનું નામ પણ ન લેવું.”
તિલભટ્ટ તે પ્રમાણે કબૂલ કરવાથી દેવી “હારી સ્ત્રી ઉપર તું કાંઈ રીસ કરીશ નહીં.” એમ કહીને ચાલી ગઈ. - હવે તિલભટ્ટ પણ ભયથી કંપતે છતાં ઘેર આવતાં જ અકસ્માત મૃત્યુ પામ્ય, એટલે ઘેર આવેલા જારપુરૂષે તેને જ્યાં મુનિ પતિરાજર્ષિ કાત્સર્ગ કરીને રહ્યા હતા ત્યાં તેમની પાસે બાન્ય; તેથી વાયુના યેગથી ચિતાના તણખા ઉડવાને લીધે ગોવાળીઆએ ઓઢાડેલું વસ્ત્ર સળગ્યું તેથી મુનિરાજ આખે શરીરે દાઝયા. તણખા વાળીઆએ ગાયે ચરાવવા નીકળ્યા. તેઓ સાધુનું દગ્ધ થયેલું શરીર જોઈને
