________________
જૈન ઇતિહાસની ઝલક
ક
હાજીમાંથી શ્રમણ
...
6
t
બૌદ્ધોની સાથે વાદ-વિવાદમાં પડેલા બ્રાહ્મણાની દૃષ્ટિ ધીમે ધીમે બૌદ્ધોના જ જેવા ઘણાખરા આચાર-વિચાર ધરાવતા અને તેથી જ બ્રાહ્મણ ધર્મના વર્ચસ્વના વિનિપાત કરવાવાળા નિત્ર થાની શાંત છતાં સ્થિરપણે વધતી જતી શક્તિ અને લેાકપ્રિયતા ઉપર પશુ પડી તેથી તેઓએ અનાત્મવાદી યુદ્ઘના અનુરાગીઓની સાથે સાથે પરમ આત્મવાદી નિ ય અનુયાયીઓને પણ · નાસ્તિક ’ · નાસ્તિક ’ કહીને પમ આપ્ત ભગવાન મહાવીરના મેાક્ષમાના તિરસ્કાર કરવા શરૂ કર્યાં. અને એ રીતે મુમુક્ષુ આત્માઓના કલ્યાણના માર્ગમાં કાંટા વેરીને એમને મા`ભ્રષ્ટ કરવાના પ્રયત્નના આરંભ કર્યાં. સમાધિશીલ નિગ્ર"અને પેાતાના મૌનધના આવે વિપર્યાસ અને દુરુપયેાગ થતા જોઈ તે, જગતના કલ્યાણ માટે તેમ જ પરમપુરુષ મહાવીરના મેાક્ષમાનું સત્યત્વ સ્થાપિત કરવા માટે. મૌનધર્મના ત્યાગ કરવા પડયો. અને પછી તે તે પણુ, બૌદ્ધ ભિક્ષુઓની જેમ, જનસહવાસમાં આવીને, વા—વિવાદના સમરાંગણુમાં ઊતરીને પેાતાના વિરાધીઓનેા સામનેા કરવા લાગ્યા. આવા જ એક વિવાદ-ક્ષેત્રમાં, વૃદ્ધવાદી નામના નિથ આચાÖની સાથે વાદ કરવામાં, ચૌદ વિદ્યામાં પારંગત, બ્રાહ્મણકુલભૂષણ સિદ્ધસેન પરાજિત થયા હતા. ‘ જે મને શાસ્ત્રાર્થમાં હરાવશે તેના હું શિષ્ય બનીશ' એવી ગર્વિષ્ઠ એમની પ્રતિજ્ઞા હતી, અને પેાતે વિદ્યોમત્ત હતા, છતાં કરેલી પ્રતિજ્ઞાનું પાલન કરવાનું દૃઢ મનેાબળ હોવાને કારણે તેઓ સત્યપ્રતિજ્ઞ પણ હતા. એટલે સિદ્ધસેનને પાતા ઉપર વિજય મેળવનાર આચાય પાસે નિત્ર થ–દીક્ષાનેા સ્વીકાર કરીને ‘બ્રાહ્મણવર્ 'માંથી ‘ શ્રમણુવર ' બનવું પડયું હતું.
'
અત્રીશ બત્રીશીએ
નિગ ́થ બન્યા પછી સિદ્ધસેને પેાતાના સન જેવા શાસ્ત્રજ્ઞાનના જૈન તત્ત્વાને ન્યાયસંગત બનાવવામાં અને સ્યાદ્વાદના સિદ્ધાંતાને નય અને
