Tilakamanjari

SR No.: 022659
Original Sutra Author: N/A
Author: Dhanpal, Sudarshankumar Sharma
Publisher: Parimal Publications
Publication Year: 2002
Total Pages: 504
Language: English, Sanskrit
Classification: Book_English
File Size: 15 MB

Page 299

ADMINISTRATION AND STATECRAFT
285
'स्वस्ति, अटव्या महाराजपुत्रहरिवाहनः कुशली लौहित्यकुलावासिते विजयिनि निजस्कन्धावारे युवराजसमरकेतु कमलगुप्तपुरः सरांश्च राजपुत्रान् सप्रसादमादिशति-अत्रैव कतिचिद्दिनानि स्थातव्यम्, ताताम्बयोश्च यथा मदपहारवार्ता श्रुतिपथं नायाति तथा प्रयतितव्यम् इति'
The billet-carrier or the courier come from the vicinity of Candraketu, sire of Samaraketu, ushered in by the cane-bearing maid presents the royal mandate issued by Candraketu. Here the word 'Svasti' is missing. But the general character of the billet is the same. ___'शत्रुबलपीडितेन द्रविडमण्डलाधिपतिना कुसुमशेखरेण दूतमुखेन कृत्वा सख्यमुपयाचिताः स्मः। प्रतिज्ञातं प्रतिश्रुतं तस्मै तदस्माभिः। प्रेषितश्च तत्सैन्यसाहायकाय कियानपि रथाश्ववारणप्रायो दण्डः।
सैन्यं संत्यक्ताशेषकार्येण कल्याणभागिना स्वसैन्यपरिगतेन गत्वा सत्वरमधिष्ठातव्यम् इत्यतिक्रान्त वार्ताप्रकाशनपुरःसरं पितुरादेशमभिलिखितमीक्षितवान्
The term 'abhilikhitam' denotes incised or inscribed on the analogy of 'abhilekha' an inscription or an inscribed or incised record.
Similarly the consolatory message of Samaraketu to Malayasundari informing the latter about his personal welfare begins with 'Svasti'.
'स्वस्ति महाराजाधिराजचन्द्रकेतु चरणारविन्दमधुकरो युवराजसमरकेतुः कांच्यां सकलदक्षिण क्षौणिपालशिखरमहाराजकुसुमशेखरवंशकुमुदाकरशशिकलां मलयसुन्दरीं सप्रेमबहुमानमात्मीयदेहारोग्यवार्तया सुखयति।"
and finally the message of Vicitravīrya to Harivāhana purporting forth his resolve to arrange the nuptial tie of Samaraketu and Malayasundari likewise begins with 'Svasti'.
'स्वस्ति। त्रिकूटाचालाद्राजा विचित्रवीर्यः स्वसौन्दर्यतुलित सुरलोकशोभासमृद्धावुत्तरश्रेण्यामाश्रितजन शरण्यमन्यसाधारणगुणाधारं महाराजपुत्रहरिवाहनमशेषपृथ्वीविजयलाभाशिषा संयोज्य निजशरीरारोग्यवार्तया सुखयति। कथंचिदुपजातर्षेण झटिति संजातघटनं वरत्वेन परिकल्प्य भ्रातरं ते समरकेतुमद्यैव वत्सायाः मलयसुन्दर्याः प्रस्तुतो मया विवाहोत्सवः कर्तुम्।।
Herein the word 'ādeśa' is a technical one indicating the royal mandate. Of the types of ‘rājyas' or kingdoms, Dhanapāla has mentioned
'rajya" whereas words such as 'mahārāja'',
'Maharajadiraja Samrat and Sarvabhauma and Cakravarti;io are not wanting indicating thereby the conceptions of 'Māhārājya', 'ādhirājya',
1. TM. III pp. 53-54. 2. Ibid.. Sm ed. p.321. 3. Ibid. Sm. ed. p.338. 4. Ibid. Sm. ed. p. 422. 5. Ibid. Intro.. verse 43p.35 Sm. ed. p. 427, Sm. ed. p. 402. 6. Ibid. Vol. III p.3.
7. Ibid. Sm.ed. p.338. 18. Ibid. Vol. III p. 200.
9. Ibid. Vol. Ip.64. 10. Ibid. Vol. I p. 114, Vol. III p. 11 etc.