________________
અવક્તવ્ય-અવક્તવ્ય, નહિં કહેવા યોગ્ય, અકિર્જ નહિ ખરીદવાલાયક
અથવા નહિં કહી શકાય તેવી કિજમેવ-ખરીદવા લાયક જ અવિઅત્ત-અપ્રીતિ ઉત્પન્ન કરનારી ગિ૭-લે વઇસ્લામિ-કહીશ
મુંજ-મૂક અણુવી-વિચારીને
પાણીય-કરિયાણું સુક્કી અં-સારું ખરીદ કર્યું
વિઆગરે-કહે સુવિક્કીઅં-સારું વેચ્યું
ભાવાર્થ : જેમ કે આ સભા પ્રમુખ બહુ સારી બનાવી છે. સહસ પાક આદિ તેલ સારું પકાવ્યું છે. વન આદિ સારી રીતે છેવું છે. સારું થયું કે આ નીચ કે લોભીનું ધન હરાયું. ઠીક થયું કે આ શત્રુ મરણ પામ્યો. સારું થયું કે આ અભિમાનીનું ધન નાશ પામ્યું અથવા આ કન્યા ઘણી સુંદર છે એમ આ પ્રકારનાં સાવદ્ય વચન સાધુઓએ બોલવાં નહિ. ૪૧. (પૂર્વોક્ત વચનની યતના) સાધુને ગ્લાનાદિ પ્રયોજન આવે છતે આ સહસ પાકાદિ તેલ ઘણા પ્રયત્નથી પકાવેલું છે તથા સાધુને આપસમાં કોઈ પ્રયોજનને લઈ કહેવાની જરૂર જણાય તો કહે કે, આ વન ઘણા પ્રયત્નથી છેદાયેલું છે તથા આ સુંદર કન્યાને દિક્ષા દેવામાં આવે તો પ્રયત્ન પૂર્વક તેનું પાલન કરવું પડે તથા અમુક ક્રિયા કર્મના હેતુવાળી છે તથા કોઈ પ્રયોજન આવ્યું છતે ગાઢ પ્રહારવાળાને દેખી આને ગાઢ પ્રહાર લાગ્યો છે. આમ યતના પૂર્વક કોઈને અપ્રીતિ આદિ પેદા ન થાય તેમ બોલવું. ૪૨. કોઈ ચાલતા વ્યવહારિક કાર્યમાં પૂછે છતે અગર વગર પૂછે પણ આ વસ્તુ સર્વથી ઉત્કૃષ્ટ છે, મહા મૂલ્યવાળી છે, આના જેવી બીજી કોઈ નથી, આ વસ્તુ તો સુલભ છે, અથવા અનંત ગુણવાળી છે અગર અપ્રીતિ કરવાવાળી છે, આવી રીતે સાધુઓએ બોલવું નહિ; કારણ કે તેમ બોલવાથી અધિકરણ અને અંતરાયાદિ દોષ પૈદા થાય છે. ૪૩ કોઈએ બીજાને કહેવા માટે કાંઈ સંદેશો આપ્યો હોય તો તેને એમ ન કહેવું કે હું આ સર્વ બીજાને કહીશ અથવા આ સર્વ તમે બીજાને કહેજો તેમ પણ ન કહેવું; કારણ કે સર્વ વ્યંજન, સ્વર, આદિ કોઈ બીજાને કહી શકે નહિ અને જો સંપૂર્ણ ન કહેવાય તો મૃષાવાદનો દોષ લાગે, માટે બુદ્ધિમાનું સાધુઓએ સર્વ ઠેકાણે, સર્વ વિચાર કરીને બોલવું. ૪૪. કોઈએ કાંઈ વેચાતું લઈને સાધુને દેખાડ્યું છતે સાધુઓએ તેમ કહેવું ન જોઈએ કે, ઠીક વેચાતું લીધું અથવા સારું થયું કે
અધ્યયન-૭
૧૧૩
