________________
૧૨૮
સ્પતિકાય પર્યાપ્તાને અપર્યંતા મળી શ થાય. તે પાંચે સ્થાવર એટલે સ્થીર કહેવાય છે.
સૂક્ષ્મ જીવને આપણે જોઈ શકતા નથી એટલે તેની હિંસા પણ કરી શકતા નથી અને બચાવી પણ શકતા નથી પૃથ્વીના જીવા, પાણીના જીવા, અગ્નિના જીવેા, પવનના જીવા અને વનસ્પતિના જીવે. જે ખાદર છે તે નજરે જોઈ શકાય છે તે છ જાતના છે તેના પણ પર્યાપ્તાને અપર્યાપ્તા મળી ખાર ભેદ થાય એટલે કુલ એકેન્દ્રિય જીવના ખાવીશ ભેદ થાય છે, જે પાંચ સૂક્ષ્મ ગણાવ્યા તેમાં પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય ઉમેરતાંછ ભેટ્ટ થાય તે ખાદર જાણવા. એક શરીરમાં એક જીવ તે પ્રત્યેક કહેવાય અને એક શરીરમાં અનંતા જીવ હેય તે સાધારણ કહેવાય. ફકત વનસ્પતિકાયમાં જ અનંતા જીવ હાય છે તેને કંદમૂળ કહેવાય છે. આપણે વનસ્પતિ ખાઈ ને જ જીવીએ છીએ તેા અસંખ્ય જીવાના સંહારથી ચાલતુ હાય તે। અનંતા જીવાના સંહાર શા માટે કરવા ? તે પણ અચિત્ત બનાવીને ખાવાથી જીવા પ્રત્યેક કામળ દયાળુભાવ રહે છે. કાચુ' પાણી કે કાચી વનસ્પતિ ખાવાથી ક્રૂરતા વધે છે. વળી કંદમૂળ અન તકાય તામસ પ્રકૃતિ ઉભી કરે છે. માટે તે ન ખાવાં ઘી, દુધ મિષ્ટાન્ન વગેરે રાજસ પ્રકૃતિ ઉભા કરે છે તેથી જીવને વિકાર ઉત્પન્ન થાય છે. જ્યારે આયંબીલને ખારાક સાત્વીક પ્રકૃતિ ઉભી કરે છે. તેથી વિકાર થતા નથી. હાલતા ચાલતા જીવા ત્રસ કહેવાય છે. અગ્નિ ઉંચા જાય છે ને વાયુ
