________________
પ્રસ્તાવના.
-
-----
-
તીર્થકરે પોતાનાં જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અન્તરાય-આ ચાર, આત્માના મૂળ ગુણને દબાવવાવાળાં જે કર્મ છે તેને સર્વથા ક્ષય કરી તમામ પદાર્થને સાક્ષાત્કાર કરવાવાળું કેવળ જ્ઞાન પેદા કરી સંપૂર્ણ લોકાલોકને સાક્ષાત્ કરી ઉપદેશ દેવાનો પ્રારંભ કરે છે. તેની દષ્ટિએ જેટલા પદાર્થો આવે છે તે તમામનું કથન તે કદાપિ થઈ શકે જ નહિ, કારણ કે કથન મુખદ્વારા થઈ શકે છે અને મુખથી તે શબ્દ અનુક્રમે નીકળી શકે તેથી જગતના તમામ પદાર્થોનું કથન કેવી રીતે થઈ શકે તે સહજ સમજી શકાય તેમ છે. જેટલા પદાર્થો જોવામાં આવે છે તેના અનન્તમા ભાગનું પણ કથન થઈ શકતું નથી તે પછી વિશેષની વાત જ શી કરવી? અભિલાષ્ય કરતાં પણ અનભિલાષ્ય પદાર્થો અનન્તગુણું છે, અને જેટલા અભિલાષ્ય છે તે પણ સંપૂર્ણ કહી શકાય તેમ નથી તે બીજાઓની વાત જ શી કરવી? અને જેટલા ઉપદિષ્ટ પદાર્થો છે તે પદાર્થોના સંગ્રહરૂપ શાસ્ત્રનું ગુંથન જે ન હોય તે ભવિષ્યકાલીન જીને તે દ્વારા લાભ કેવી રીતે આપી શકાય તે પણ વિચારણીય થઈ પડે. એટલા માટે પરમ કૃપાળુ એવા તીર્થંકરના શિષ્ય કે જેને ગણધરના નામથી ઓળખાવવામાં આવે છે તેઓ પતે તે ઉપદેશમાંથી પદાર્થોને ગ્રહણ કરી જે શાસ્ત્રનું ગુંથન કરે છે તેનું નામ દ્વાદશાંગી સમજવું. તે પણ ઘણું વિસ્તૃત હોવાથી અને શક્તિ, સંહનન, બુદ્ધિ વિગેરેની દિવસે દિવસે મંદતા થવાથી ભવભીરૂ અને તીણ બુદ્ધિશાળી આચાર્ય
