________________
૭ સાતમો વચનપ્રયોગ– અમુક અપેક્ષાથી કપડું અનિત્ય અને નિત્ય હોવાની સાથે અવક્તવ્ય પણ છે આવી રીતે ખૂબ દઢતાપૂર્વક જણાવે છે.
ભાવાર્થ–કપડાની ઓળખાણ સામાન્યપણે નિત્ય, અનિત્ય અને અવક્તવ્ય એમ ત્રણ પ્રકારે કરાવવામાં આવી. એમાંથી પણ કોઈ અપેક્ષાએ અનિત્યપણુની સાથે અવકતવ્યપાછું પણ કપડામાં છે એ પણ ભુલવા જેવું નથી, અને કઈ અપેક્ષાએ નિત્યપણાની સાથે અવક્તવ્ય પણ કપડું છે તેમજ કેઈ અપેક્ષાએ અનુક્રમે નિયત્વ તથા અનિત્યની સાથે અવક્તવ્યપણું પણ જરૂર માનવા લાયક છે
આ ત્રણ વચનના પ્રવેગને ઉપરના ચારની સાથે મેળવવાથી સાત વચનના જે પ્રવેગ થયા તેના સમુદાયનું નામજ સપતભંગી રાખવામાં આવ્યું છે. આ સાતે વચન–પ્રોગે જૂદી જૂદી અપેક્ષાએ ભિન્ન ભિન્ન દષ્ટિએ સમજવાના છે; કોઈ પણ ચીજ કેવળ એકાંત દષ્ટિએ માનવાની છેજ નહિ. જે કદાચ એકને એકાંત દષ્ટિએ માનવા જઈએ તે બીજું અસત્ય ઠરે અને એ વાત તે કેઈને ઈષ્ટ હોઈ શકે નહિ. - આ સપ્તભંગીના બે વિભાગ પાડવામાં આવ્યા છે. એકનું નામ સકલાદેશ અને બીજાનું નામ વિકલાદેશ. અમુકની અપેક્ષાથી કપડું અનિત્ય છે-આ વાક્યથી અનિત્યપણુંરૂપ કપડાના ધર્મની સાથે બીજા પણ જેટલા ધર્મો તેમાં રહેલા છે તે તમામને બંધ કરાવવાનું કામ સકલાદેશનું છે, અને વસ્તુના તમામ ધર્મોને વિષય કરનારૂં પ્રમાણુવાય પણ તેનું જ નામ છે.
