________________
પ્રશ્ન- અનુપચરિત વ્યવહારનય કોને કહેવાય?
ઉત્તર - દેહાદિક પૌલિક પદાર્થો જો કે આત્માથી જુદા છે તો પણ ક્ષીરનીરની પેઠે આત્માની સાથે કર્મમળેલા છે તેથી કરીને આત્મા દેહાદિક પૈલિક પદાર્થોને પોતાના કરી જે માને છે તે "અનુપચરિત વ્યવહારનય" કહેવાય છે.
પ્રશ્ન - વ્યવહારનયને નિક્ષેપા કેટલા અભિમત છે? ઉત્તર-નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ એમ ચાર નિક્ષેપા|| વ્યવહારનયને અભિમત છે. -
પ્રશ્ન - સાતનય પૈકી ચોથા ઋજુસૂત્રનયનું સ્વરૂપ શું?
ઉત્તર - ">8જુ" એટલે સરલ વર્તમાનકાળની વસ્તુ અને "સૂત્ર" એટલે ગુંથવું-જાણવું. અર્થાત્ વર્તમાન કાળમાં વર્તતી વસ્તુને જ જે જાણે તે "જુસૂત્રનય" કહેવાય છે. “-પાંગતં વર્તમાનકાપાં સૂરયતીતિ ગુસૂત્રઃ ”
"જે વિચારણા વર્તમાન કાળને ગુંથે તેઅથવા "ઋજુ" એટલે સરલપણે પદાર્થનું જે નિરૂપણ કરે તે "જુસૂત્રનય"| કહેવાય છે.
કોઈ સ્થળે "ઋજુસૂત્ર" ને સ્થાને ">8જુશ્રુત" પણ જોવામાં આવે છે ત્યાં ">8જુ" એટલે અવકસરલ અને "કૃત" એટલે બોધ એવો અર્થ થાય છે.
અર્થાત- જીવને અવક્ર-સરલપણે જે બોધ કરે તે "જુશ્રુતનય" કહેવાય છે.
સારાંશ એ સમજવો કે - ભૂતકાળ અને ભાવીકાળમાં પદાર્થની જે સ્થિતિ વર્તતી હોય તેનું લક્ષ્ય રાખ્યા સિવાય
