________________
આ નવ ગયો અને તેના ૨૮ ભેદો ઉપરાંત પણ દિગમ્બરો ત્રણ ઉપનય માને છે. તેનું સ્વરૂપ પણ પૂર્વે જણાવ્યું છે.
એ સર્વમાં જેટલું સત્ય હોય તેટલું સ્વીકારવું. કારણકે સત્યનો સ્વીકાર કરવાથી આત્મામાં સાચા શ્રુતજ્ઞાનની વૃદ્ધિ થાય છે.
શ્વેતામ્બરો કહે છે - દ્રવ્યાર્થિકનય અને પર્યાયાર્થિકનય એ બન્ને સ્વતંત્ર નયો નથી. નૈગમાદિ સાત નયોમાં એ બન્ને સમાઈ જાય છે. એ બન્ને નયો અન્તભવિત હોવાથી તેને જુદા માની શકાય નહીં.
શિષ્ટ-સંમત એ નૈગમાદિ સાતજ નયો છે. સૂત્રમાં પણ મૂલ નયો સાત જ પ્રતિપાદન કર્યા છે. જુઓ- "સત્તમૂલણયાપન્નતા" એ પ્રમાણે સૂત્ર છે. તે સૂત્રથી વિરૂદ્ધ નવનયની પ્રરૂપણા
એ ઉત્સુત્ર છે. આથી નયોની સંખ્યા નવ કહેનાર દેવસેન દિગમ્બર ઉસૂત્રભાષી છે. તેનું વચન મિથ્યા છે.
નયો તો સાત જ છે. એ જ સત્ય છે. વાસ્તવિક છે અને યથાર્થ છે.
એ સાતે નયોમાં પૂર્વ પૂર્વના નયો કરતાં ઉત્તરોત્તર નયનો વિષય સૂમ, સૂક્ષ્મતર, સૂક્ષતમ છે. પ્રથમના નૈગામાદિ ચાર, નયો અર્થને જ પ્રધાન માનતા હોવાથી તે અર્થનયો કહેવાય છે. પછીના શબ્દાદિ ત્રણ નયો શબ્દને જ પ્રધાન માનતા હોવાથી તે શબ્દનયો કહેવાય છે.
એ નૈગમાદિ સાતે નયો સાચા તો ત્યારે જ કહેવાય કે પોતે ઇિતર નય સાપેક્ષ રહી સ્વવિષય ગ્રાહક બને ત્યારે જ.નહીંતર એકાંત પોતાના જ અંશની કલ્પના રૂપ કલંક પંકતી તો મલિન જ છે.
ન 52
