________________
-
-
-
-
અર્થાત્ પરિવર્તન થાય છે, તેની અપેક્ષા આગળ કરીને આત્માના તે સ્વરૂપને માન્ય રાખે છે. માટે જ કહ્યું છે કે“જોધાર્મિનમાવ માત્મા ક્રોધાદિ કર્મભાવવાળો આત્મા.
અહીં આત્માને ક્રોધાદિ સ્વભાવવાળો કહ્યો, તે કર્મની ઉપાધિને લઇને, અર્થાત્ કર્મને લઈને ક્રોધાદિ ભાવમાં વર્તતો આત્મા ક્રોધાદિ ભાવવાળો કહેવાય છે.
લોહપિંડ અને અગ્નિ ભિન્ન છે, છતાં પણ અગ્નિથી લાલચોળ બનેલા લોઢાના ગોળાને અગ્નિનો ગોળો કહેવામાં આવે છે.
એ જ પ્રમાણે આત્મા પણ જે સમયે જેવા ભાવે પરિણમે, તે સમયે તેવા ભાવરૂપે કહેવાય છે.
આથી જ આત્માના તેવા ક્રોધ મોહનીયાદિ કર્મના ઉદયથી થતા પરાવર્તનોની અપેક્ષાને વશ થતા ભેદોને માન્ય રાખીને સિદ્ધાંતકારે સિદ્ધાંત (શાસ્ત્ર) માં જણાવેલા આઠ પ્રકારના આત્માના ભેદો પ્રસિદ્ધ છે. (૫) ઉત્પાદ-વ્યય સાપેક્ષ સત્તાગ્રાહક અશુદ્ધ
દ્રવ્યાર્થિક ની ઉત્પાદ (ઉત્પત્તિ) અને વ્યય (વિનાશ) ની અપેક્ષા રાખીને સત્તાનું જે ગ્રહણ કરવું તે "ઉત્પાદ-વ્યય સાપેક્ષ સત્તાગ્રાહક અશુદ્ધ દ્રવ્યાર્થિક નય" કહેવાય છે.
સત્તાના ક્ષેત્રમાં કામ કરી રહેલ આ દ્રવ્યાર્થિક નય ઉત્પાદ અને વ્યયને પણ જ્યારે માન્ય રાખે છે ત્યારે જ તે અશુદ્ધ તરીકે કહેવાય છે. આથી જ આ નયઅશુદ્ધ છે. તેને ગૌણભાવે પણ ઉત્પાદ અને વ્યયની અપેક્ષા માન્ય રાખી છે.
-
-
-
-
-
