________________
પાંચસે ધનુષ્યનું તથા આયુ એક કરોડ વર્ષનું હોય છે અને તેમાં ૨૪ તીર્થકરેની ઉપત્તિ થાય છે. પાંચમા દુઃખમા કાળમાં મનુષ્યના શરીરની ઉંચાઈનું પ્રમાણ સાત હાથનું, તથા આયુષ્ય ૧૨૦ વર્ષનું હોય છે. છઠ્ઠા અતિ દુઃખમા કાળમાં મનુષ્યના શરીરનું પ્રમાણ અરનિ પ્ર. માણુ હોય છે તથા આયુષ્ય માત્ર વીસ વર્ષનું હોય છે. એ પ્રમાણે મનુષ્યના શરીરની ઉંચાઈ તથા આયુનું ઘટવું વધવું ઉત્સપિણી, અવસર્પિણી કાળના માહાસ્યથી થાય છે તે ભારત અને ઐરાવત એ બન્ને ક્ષેત્રમાં જ થાય છે. ૨૭.
તામ્યાના મૂમયોગવયિતા: ૫ ૨૮ /
બર્થ(તામ્યાં) તે ભરતક્ષેત્ર અને ઐરાવતક્ષેત્ર સિવાય (પ) અન્ય પાંચ (મૂમ) ક્ષેત્ર (ગવતા)
જ્યાંના ત્યાં નિત્ય છે અર્થાત્ તે પાંચે ક્ષેત્રે હૈમવત, હરિ, વિદેહ, રમ્યક અને હૈરણ્યમાં વૃદ્ધિ, નાશ થતું નથી. ૨૮. एकद्वित्रिपल्योपमस्थितयो हैमवतकहारिवर्षकदैवकुरवकाः॥२९॥
કર્થ–(હૈમવતwારિજવવા ) હૈમવતક્ષેત્રના, હરિક્ષેત્રના અને દેવકુફભેગભૂમિના મનુષ્ય (દ્ધિાપલ્યોપમાયિત) અનુક્રમે એક, બે, ત્રણ પલ્યની આયુવાળા હોય છે. ૨૯.
કનિષ્ઠિકા (ટચલી) આંગળી સીધી રાખી મુઠી વાળતાં હા થનું જે પ્રમાણ થાય તેને અરનિપ્રમાણ કહે છે. તે હાથથી જરા નાનું હોય છે.
