________________
-१२
કહે છે. અવધિજ્ઞાન એ પ્રકારનુ` છે. એક ભવપ્રત્યય અવધિજ્ઞાન અને બીજી ક્ષયે પશમ નિમિત્તક, એમાંથી ( મવપ્રત્યયઃ ) ભવપ્રત્યય નામનુ' ( અવધિ: ) અધિજ્ઞાન ( ટેવનારાળામ્ ) દેવ અને નારકી જીવાને થાય છે. ૨૧,
क्षयोपशमनिमित्तः पदविकल्पः शेषाणाम् ||२२||
અર્થ--( ક્ષયાપરામાંનમિત્ત ) ક્ષયપશપ નિમિત્તવાળું અવધિજ્ઞાન ( વદ્યત્ત્વ: ) અનુગામી, અનનુગામી, વર્ડ્સમાન, હીયમાન, અવસ્થિત, અને અનવસ્થિત એ પ્રમાણે છ પ્રકારનું છે. તે (રોવાળાં ) મનસદ્ગિત સૈની અર્થાત્ સમ્યગ્દર્શનાદિ સહિત મનુષ્ય અને તિર્યંચાને થાય છે. જે અવધિજ્ઞાન અન્ય ક્ષેત્ર અથવા ભવમાં સાથે જાય, તેને અનુગામી કહે છે. સાથે નહિ જાય તેને અનનુગાના કહે છે. જે વધતુ રહે તેને વર્ક્સમાન કહે છે. ઘટતુ રહે તે હીયમાન કહે છે. એકજ રહે તેને અવસ્થિત અન ઘટતુ વધતુ રહે તેને અનવસ્થિત અવધિજ્ઞાન કહે છે ૨૨,
ऋजु विपुलपती मन:पर्ययः ॥ २३ ॥
અર્થ-( મન:Öય: ) મન:પર્યય જ્ઞાન (ઽવિપુણ્ડતી ) ઋન્નુમતિ અને વિપુલમતિભેદથી એ પ્રકારનું છે. મતવચનકાયની સરલતારૂપ ખીજાના મનમાં રહેલા પદાર્થને જાણે તેને ઋનુમતિ મન:પર્યયજ્ઞાન કહે છે અને સરલ તથા વક્રરૂપ અન્યના મનમાં રહેવાવળા પદાર્થને જાણે, તેને વિપુલ્હમતિ મનઃ યજ્ઞાન કહે છે. ૨૩.
