________________
૭૫
સૂત્ર-૨૫ શ્રી તત્ત્વાથધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૫
भाष्यावतरणिका-त एते पुद्गलाः समासतो द्विविधा भवन्ति। तद्यथाભાષ્યાવતરણિયાર્થ– તે આ પુદ્ગલો સંક્ષેપથી બે પ્રકારે છે. તે આ પ્રમાણે–
ટીવતરાિવિા- “ત તિ' ફત્યાદ્રિ પુના પ્રસ્તુતા: સમાનતા सामान्येन द्विधा भवन्ति, तद्यथा
ટીકાવતરણિકાર્થ– ત પત રૂત્યાદિ, પ્રસ્તુત પુગલો સંક્ષેપથી= સામાન્યથી બે પ્રકારે છે. તે આ પ્રમાણે– પુદ્ગલના મુખ્ય બે ભેદો
સૂત્રાર્થ– પુદ્ગલના પરમાણુ અને સ્કંધ એમ બે ભેદો છે. (પ-૨૫) भाष्यं- उक्तं च"कारणमत्र तदन्त्यं सूक्ष्मो नित्यश्च भवति परमाणुः । एकरसगन्धवर्णो द्विस्पर्शः कार्यलिङ्गश्च" ॥ इति ॥ તત્રીનવોડવદ્ધા, સ્કન્ધાસ્તુ વદ્ધા પર્વ II-ર૧/l ભાષ્યાર્થ– તે આ પુગલો સંક્ષેપથી બે પ્રકારના છે. તે આ પ્રમાણે– કહ્યું છે કે પરમાણુપુદ્ગલ સ્કંધનું કારણ જ છે (કાર્ય રૂપ નથી), સ્કંધનો અંતિમ વિભાગ છે, સૂક્ષ્મ છે અને નિત્ય છે. એક રસ, એક ગંધ, એક વર્ણવાળો છે અને બે સ્પર્શવાળો છે. કાર્યથી જણાય છે. તેમાં અણુઓ કોઇની સાથે બંધાયેલા હોતા નથી. સ્કંધો તો બીજાઓની સાથે બંધાયેલા જ હોય છે. (પ-૨૫)
टीका- अण्यन्ते इत्यणवः पृथक्परिणामाः, स्कन्धाश्च तथाविधैकपरिणामभाजः, पूर्वाचार्योक्तमधिकृतवस्तुसंवाद्येवाणुकलक्षणमाह-उक्तं च पूर्वाचार्यैः, किमित्याह-'कारणमत्रे'त्यादि, करोतीति कारणं, अत्र पुद्गलाधिकारे, अन्त्यमिति अन्ते भवमन्त्यं, द्रव्यतोऽशक्यभेदस्य
