________________
૧૦૬
શ્રી તત્ત્વાર્થાધિગમસૂત્ર અધ્યાય-૪ સૂત્ર-૨૯-૩૦ ટીકાવતરણિતાર્થ– અત્રીદ ઈત્યાદિ ગ્રંથ પૂર્વસૂત્રની સાથેના સંબંધનો ગ્રંથ છે. અહીં શિષ્ય કહે છે- તિર્યંચોની અને મનુષ્યોની સ્થિતિ (અ.૩ સૂ.૧૭-૧૮ માં) કહી. હવે દેવોની કેટલી સ્થિતિ છે? અહીં ઉત્તર આપવામાં આવે છે– સ્થિતિનો અધિકારસ્થિતિ: ૪-૨૧. સૂત્રાર્થ– હવે પછી સ્થિતિ કહેવામાં આવશે. (૪-૨૯) માર્થ- સ્થિતિરિત્યત અર્ધ્વ વસ્યતે II૪-૨૨ ભાષ્યાર્થ– અહીંથી આગળ સ્થિતિ કહેવાશે. (૪-૨૯)
टीका- एतद्व्याचष्टे-स्थितिरित्यत ऊर्ध्वमध्यायपरिसमाप्तेर्वक्ष्यति II૪-૨ll
ટીકાર્થ-હવે પછી આ અધ્યાય પૂર્ણ થાય ત્યાં સુધી સ્થિતિ(આયુષ્ય) કહેશે. (૪-૨૯).
टीकावतरणिका- तथा चाहટીકાવતરણિકાર્થ– તે પ્રમાણે કહે છે– ભવનપતિનિકોયમાં દક્ષિણાર્ધના ઇન્દ્રોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ– भवनेषु दक्षिणार्धाधिपतीनां पल्योपममध्यर्धम् ॥४-३०॥
સૂત્રાર્થ ભવનોમાં દક્ષિણાર્ધ અધિપતિની(=ઈન્દ્રની) દોઢ પલ્યોપમાં ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ છે. (૪-૩૦)
भाष्यं– भवनेषु तावद्भवनवासिनां दक्षिणार्धाधिपतीनां पल्योपममध्यर्थं परा स्थितिः । द्वयोर्द्वयोर्यथोक्तयोर्भवनवासीन्द्रयोः पूर्वो दक्षिणार्धाधिपतिः पर उत्तरार्धाधिपतिः ॥४-३०॥
ભાષ્યાર્થ– ભવનોમાં ભવનવાસી દક્ષિણાર્ધ અધિપતિઓની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ દોઢ પલ્યોપમ છે. યથોક્ત બે બે ભવનવાસી ઈન્દ્રોમાં પૂર્વનો ઇન્દ્ર દક્ષિણાર્ધાધિપતિ છે. પછીનો ઇન્દ્ર ઉત્તરાધિપતિ છે. (૪-૩૦)
