________________
(૧૧૩ આપણું થાય અને છીપમાં ચાંદિનું આરે પણ થઈ બાય. માટે વર્તમાનકાળમાં ભૂત કાળનું સ્મરણ કરાવે તે ભૂતનૈગમ કહેવાય. જેની પ્રતીતિ અને સંભવ હોય તેને ભૂતકાળમાં વર્તમાનનું અરે પણ થઈ શકે એવું તાત્પર્ય છે. (૮) (હવે નિગમ નયનો બીજો ભેદ કહે છે. )
ભુતવત કહે ભાવિ નૈગમ ભાવિ જેમ જીન સિદ્ધરે સિદ્ધવંત છે. વર્તમાને
કાંઈ સિદ્ધ અસિ–બહાલા ભાવાર્થ-જેમ જીનેવેર ભગવાનને સિદ્ધ કહી શકાય તેમ ભાવી વાતને ભુતવત માને તે બીજે ભાવિ બેગમ નામને ભેદ છે અને ત્રીજો વર્તમાન નગમ નામનો ભેદ છે તેમાં સિદ્ધવત આપણુથી કેવળી સિદ્ધ છે એમ કહેવાય છે. (૯)
વિવેચન-નૈગમનને પહેલો ભેદ ભૂત નગમ નામે કછે અને બીજા બે ભેદ કહે છે. બીજે ક્ષેત્ર ભાવિનેગમ નામ
