________________
'
૧૦૧
પર દ્રન્યા ક્રિક ચારથી અર્થ છતા કિમ નાહિ રે—જ્ઞાન ૫ ૧૮૫
ભાવાર્થ—નવમા ભેદ ‘ પર દ્રષ્યાદ્રિક ગ્રાહક ’ નામનો છે. અને પર દ્રવ્યાક્રિક ચતુષ્ટયથી પદાર્થ ( ધટાઢિ ) અસત્ રૂપ અર્થ કરીને સિદ્ધ છે. ( ૧૮ )
(
વિવેચન—દ્રયાર્થિક નયને નવમે ભેદ આઠમા ભેદથી ઉલટા એટલે “ પર દ્રવ્યાદિ ગ્રાહક ” નામને છે. અને પર દ્રવ્ય, પરક્ષેત્ર, પર કાળ અને પર ભાવ એમ ચતુષ્ટયથી ઘટ આદિ પદાર્થ અસત્ હાવાનું સિદ્ધ છે જેમકે ઘટની અપેક્ષાથી પટ દ્રવ્ય પર છે માટે પર દ્રશ્યથી ઘટ અસત્ છે, પરક્ષેત્રથી ઘટ મથુરા કે પાટલીપુર જયાં બનતા હેાય તેનાથી ખીજા ગા મના કહેવા તે ક્ષેત્રથી અસત્, ઘટ જો વસન્ત રૂતુમાં ઉત્પન્ન થયે હાયતા ગ્રિષ્મ રૂતુથી એ ઘટ અસત્ છે અને ભાવથી તે શ્યામ ઘટ રક્તાદિપણાથી અસત્ છે. માટે પર દ્રયાક્રિકથી
દ્રવ્ય અસત્ અર્થમાં જણાય છે તેથી નવમેા ભેદ પર દ્રંન્યાદ્રિ ગ્રાહક દ્રવ્યાર્થિક કહયા છે; (૧૮)
