________________
१८५२
० प्रशमरतिसंवादः
૨૨/ __यत उक्तम् - स्नेहाभ्यक्तशरीरस्य रेणुना श्लिष्यते यथा गात्रम् । राग-द्वेषक्लिन्नस्य कर्मबन्धो भवत्येवम् ।। (રશમરતિ-૧૬) રિા હે ચતુર નર ! આત્મગવેષી નર ! હે આત્મઉપાસી ! હે આત્માર્થી ! હે આત્મરો શરણગતિ નર ! સદ્ગુરુ પાસે આગમના દ્રવ્યાદિ અર્થ (વિચાર) ધારો, ગ્રહો, ભણો.“ I૧૨/૧
रागादीनां कर्मबन्धकारणता अप्रसिद्धा, तदुक्तं वाचकमुख्यैः प्रशमरतो “स्नेहाभ्यक्तशरीरस्य रेणुना 'श्लिष्यते यथा गात्रम् । राग-द्वेषक्लिन्नस्य कर्मबन्धो भवत्येवम् ।। एवं राग-द्वेषौ मोहो मिथ्यात्वमविरतिश्चैव । છે મિઃ પ્રHTદચોનો સમાવીને વર્મા(૪.૧૬-૧૬) તિા. म प्रकृते “जो सो दु णेहभावो तम्हि णरे तेण तस्स रयबंधो। णिच्छयदो विण्णेयं ण कायचेट्ठाहिं
सेसाहिं ।। एवं मिच्छादिट्ठी वर्सेतो बहुविहासु चिट्ठासु । रागादी उवओगे कुव्वंतो लिप्पदि रएण ।।" (स.सा.२४०૨૪૧) રૂતિ સમયસર પાથે વિધાતા છે ચતુર ! માત્મવેષ ! લાભોપાલવ ! કાત્મર્થ ! લાભશરત ! નર ! = નર ! णि सद्गुरुसकाशे सविनयम् उपविश्य तत्त्वं श्रुत्वा चित्ते अर्थः = आगमोक्तद्रव्य-गुण-पर्यायपदार्थसमूहः का विमृश्यतां धार्यतां च ।। ध्रुवपदव्याख्यानम् ।।
प्रकृते आध्यात्मिकोपनयस्त्वेवम् - इह खलु मिथ्यात्वानुविद्धाऽज्ञानावरणोदयेन मूढः अयम् કારણ કે વાચકશિરોમણિ શ્રીઉમાસ્વાતિજી મહારાજે પ્રશમરતિ ગ્રંથમાં જણાવેલ છે કે “ઘી-તેલ વગેરે ચીકણા દ્રવ્યથી જેનું શરીર વ્યાપ્ત હોય, ખરડાયેલ હોય તે વ્યક્તિના શરીરને જેમ ધૂળ ચોટે છે. તેમ રાગ-દ્વેષાદિ પરિણામોથી વ્યાપ્ત એવા જીવને કર્મ ચોટે જ છે, બંધાય જ છે. આમ રાગ, દ્વેષ, મોહ (= અજ્ઞાન), મિથ્યાત્વ અને અવિરતિ - આ કર્મબંધના કારણ છે. પ્રમાદ અને યોગની સાથે રહેલા રાગાદિ પરિણામો દ્વારા કર્મ ભેગા થાય છે.”
( રાગાદિ ભાવથી કર્મબંધ છે (.) પ્રસ્તુતમાં ‘તે પુરુષમાં જે તેલ આદિનો ચીકાશભાવ છે તેનાથી તેને રજનો બંધ થાય વા છે - એમ નિશ્ચયથી જાણવું. શેષ કાયાની ચેષ્ટાઓથી બંધ નથી થતો. તેમ બહુ પ્રકારની ચેષ્ટાઓમાં
વર્તતો મિથ્યાષ્ટિ પોતાના ઉપયોગમાં રાગાદિ ભાવોને કરતો થકો કર્મરૂપી રજથી લેપાય છે' - આ એ પ્રમાણે સમયસાર ગ્રંથની બે ગાથાઓને મનમાં ધારણ કરવી.
() હે ચતુરનર ! હે આત્મગવેષી મનુષ્ય ! હે આત્મોપાસક માણસ ! હે આત્માર્થી જીવ ! હે આત્મશરણાગત પ્રાણી ! સદ્ગુરુની પાસે બેસીને વિનયપૂર્વક તત્ત્વશ્રવણ કરીને ચિત્તમાં આગમોક્ત દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયપદાર્થસમૂહાત્મક વિષયને આ પ્રમાણે વિચારો અને ધારણ કરો. (ધ્રુવપદવ્યાખ્યા)
જ અશુદ્ધ ચેતનાને ટાળીએ જ આધ્યાત્મિક ઉપનય :- આ જગતમાં ખરેખર મિથ્યાત્વમિશ્રિત અજ્ઞાનાવરણકર્મના ઉદયથી મૂઢ '.. ચિહ્નયમધ્યવર્તી પાઠ ફક્ત કો.(૧૩)માં જ છે. 1. यः स तु स्नेहभावः तस्मिन् नरे तेन तस्य रजोबन्धः। निश्चयतः विज्ञेयं न कायचेष्टाभिः शेषाभिः।। 2. एवं मिथ्यादृष्टिः वर्तमानः बहुविधासु चेष्टासु। रागादीन् उपयोगे कुर्वाणः लिप्यते रजसा ।।