________________
૧૪ ].
[ શ્રી પંચ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર I તિર્યંચ પંચેંદ્રિય જીના પ્રકારો – જલયર થલયર ખયરા–૧ જલચર (પાણીમાં રહેનાર) ૨ સ્થલચર
(જમીન ઉપર ચાલનાર), અને ૩ખેચર (આકાશમાં ઉડનાર.) તિવિહા પંચિંદિયાતિરિકખા ય–તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય જીવો ત્રણ
પ્રકારે છે. સુસુમાર મચ્છ કચ્છવ–૧ સુસુમાર (પાડાના જેવા મલ્ય)
*
૨ માછલા, ૩ કાચબા. ગાહા મગરા ય જલચારી છે ૨૦ ૪ ઝુંડે અને ૫ મગરે.
- એ જલચર જીવે છે. ચઉપય ઉરપરિસપા-૧ચતુષ્પદ, (ચાર પગવાળા) ર ઉર પરિસર્ષ
| ( પેટે ચાલનારા. ) ભુયપરિસખા ય થલય તિવિહા–અનેક ભૂજપરિસર્ષ (ભૂજાથી
ચાલનાર) એમ સ્થલચર જીવે ૩ પ્રકારે છે. ગો સખ્ય નઉલ મુહા–ગાય, સાપ અને નોળીયા પ્રમુખ
અનુક્રમે ચતુષ્પદ ઉર પરિસર્પ અને ભૂજ પરિસર્પ છે. બેધબ્બા તે સમાસેણું છે ૨૧-તે સંક્ષેપથી જાણવા. ખયરા રેમયપખી–બેચર જીવો, રામજ પક્ષી [ રૂવાંટાંની પાંખ
વાળા પોપટ, કાગડા વિગેરે.]. ચમ્મયપકખી ય પાયડા ચેર–અને ચર્મજ પક્ષી [ચામડાંની
પાંખવાળાં વડવાગુલી, ચામાચીડીયા વિગેરે] નિશ્ચે પ્રસિદ્ધ છે. નરલેગાઓ બાહિ—મનુષ્ય લક* (અઢીદીપ)ની બહાર. સમુચ્ચપકુખી વિયયપખી રર . (બેસે અને ઉડે ત્યારે )
સંકેચેલી પાંખવાળાં અને વિસ્તારેલી પાંખવાળાં પક્ષી છે.
જંબુદ્વીપ, ધાતકીખંડ અને પુષ્કરવરદ્વીપ અડધે એ અઢી દ્વીપ. (જેની વચ્ચે અનુક્રમે લવણ સમુદ્રને કાલોદધિ છે.) એ ૪૫ લાખ જોજનનું ક્ષેત્ર તે મનુષ્યલક કહેવાય છે, કારણ કે તેનીજ અંદર મનુષ્યનાં જન્મમરણ થાય છે.
