________________
૭પ
આઠમું બંધતત્ત્વ બંધ = આત્માની સાથે ખીર ને નીરની જેમ કર્મનું
જે બંધાવું–કમને જે સંબંધ તે બંધ કહેવાય.
તેના નીચે પ્રમાણે ભેદ છે. ૧. પ્રકૃતિબંધ = કર્મને સ્વભાવ જેમ સૂઠ વગેરેથી
બનેલે લાડ સ્વભાવથી વાયુને નાશ કરે છે, તેમ જ્ઞાનાવરણીય કર્મને સ્વભાવ આત્માના જ્ઞાનગુણને આવરે છે–ઢાંકે છે–રેકે છે. દર્શનાવરણીય કર્મને સ્વભાવ દર્શનને આવરે છે, એ પ્રકૃતિ
બંધ જાણે. ૨. સ્થિતિબધ = કર્મની સ્થિતિને – કર્મના કાળને
નિયમ. જેમ કોઈ લાડુ પાંચ દિવસ, ૧૦ દિવસ ૬ માસ પર્યત રહે અને ત્યાર બાદ વર્ણ, ગંધ, રસ ને સ્પર્શ પલટાઈ જાય અને બગડી જાય, તેમ કેઈક કર્મ ઉત્કૃષ્ટથી ૭૦ કડાકોડી સાગરોપમકાળ સુધી રહી નાશ પામે, કઈ કર્મ ઉત્કૃષ્ટ ૨૦ કે ૩૦ કડાકાડી સાગરોપમકાળ રહી નાશ પામે; તથા જઘન્યથી કઈ કર્મ આત્માની સાથે મુહૂર્ત કે અંતર્મુહૂર્તકાળ સુધી જ રહે અને પછી નાશ પામે, તેનું નામ સ્થિતિબંધ કહેવાય.
