________________
અથવા ૧. દ્રવ્ય નિર્જરા = જેમાં કષ્ટ ઘણું સહન કરવાનું
હોય અને તેથી લાભ થડે થતું હોય, એવી અન્ય લેકે તપ કરી જેને માને એવી તાપસેની કિયાથી થતી અ૫ નિર. ભાવ નિજર = જેમાં કષ્ટ સહન કરવાનું થોડું અને લાભ ઘણે થાય તેવા શુદ્ધ ચારિત્રથી થતી નિજરા.
(બાહ્ય તપના છ ભેદ) ૧. અનશન તપ = અશન, પાન, ખાદિમ ને સ્વાદિમ,
એ ચારે પ્રકારના આહારને ચેડા સમય માટે કે
વધુ સમય માટે જે ત્યાગ તે. ૨. ઉનેદરિકા તપ = ભૂખ કરતાં ઓછું ખાવું તે. ૩. વૃત્તિ સંક્ષેપ = ખાવાપીવાની કે બીજી જરૂરિયાતી
ચીજોની વપરાશમાં ઘટાડો કરે છે. અથવા ૧૪ નિયમ ધરવા તે. (ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાતી
ચી રાખી, બાકી બધીને ત્યાગ કરે તે). ૪. રસાત્યાગ = દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ વગેરેના રસની
લેલુપતાને ત્યાગ કરે તે. ૫. કાયકલેશ = લેચ તથા કાઉસ્સગ્ગ વગેરે દ્વારા
કાયાને દમવી તે. (સુખશીલિયાપણાને છાંડી સહનશીલતાને ગુણ કેળવો તે)
