________________
[ આ બાર ભાવના ઉપરાંત મૈત્રી, પ્રમેહ, કારુણ્ય ને માધ્યચ્ય, એ ચાર ભાવનાઓ પણ છે, તેથી ઉપરની બાર ભાવના સાથે આ ચાર ભાવના મળી કુલ ૧૬ ભાવનાઓ પણ કહેવાય છે. તથા આ સિવાયની દરેક મહાવ્રતની પાંચ પાંચ ભાવનાઓ
હવાથી ૫૪ ૫ = ૨૫ ભાવનાઓ પણ છે.] (૧) મૈત્રી ભાવના = સર્વ જીની સાથે મિત્રતા
રાખવી તે. (૨) પ્રમોદ ભાવના = ગુણીજનેના ગુણ દેખી હર્ષ–
આનદ પામ તે. (૩) કારૂણ્ય ભાવના = દરેક દુઃખી જીવે ઉપર દયા
ભાવ રાખવે તે. (૪) માધ્યચ્ય ભાવના = અજ્ઞાની કે મૂઢ પ્રાણીઓ
પ્રત્યે મધ્યસ્થપણું રાખવું તે; અથવા ગમે તેવા કટોકટીના પ્રસંગે પણ કેઈને બેટે પક્ષ ન કરે . અથવા કેઈને હૃદયથી તિરસ્કાર ન થાય અને તટસ્થતા જળવાય તેવી વિચારણું. [ આ ભાવનાઓથી ભાવિત થયેલ આત્મા તૂટી ગયેલ ધ્યાનધારાને પણ સાંધી આપે છે અને આત્મા ઉચ્ચ કેટિના આદેશને પંથે પ્રગતિ સાધે છે.]
