________________
૩૧
૨. અધર્માસ્તિકાય = સ્થિર રહેવામાં સહાય આપવાના સ્વભાવવાળા છે. આ ખને વધુ, ગંધ, રસ, સ્પર્શી, શબ્દ અને રૂપથી રહિત છે. ચૌદ રાજલેાક (લાકાકાશ)માં સત્ર વ્યાપીને રહેલ છે, અસંખ્યાત પ્રદેશવાળા છે અને ભૂત, ભવિષ્ય ને વર્તમાન એ ત્રણ કાળમાં શાશ્વતપણે વર્તે છે. ૩. આકાશાસ્તિકાય = જગતના સકલ જીવાને તેમજ પુદ્ગલાને (=જડ પદાર્થાને) અવકાશ (-જગ્યા) આપે છે. તે વ, ગંધ, રસ, સ્પર્શીરહિત, અરૂપી, લાકાલાક વ્યાપી, અનંત પ્રદેશી અને ત્રિકાળવી – શાશ્વતા પદાર્થ છે.
૪. પુદ્દગલાસ્તિકાય = વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, શબ્દ અને રૂપ સહિત, ચૌદ રાજલેાકવ્યાપી, સંખ્ય, અસખ્ય અને અનંત પ્રદેશવાળા અને પૂરગલન સ્વભાવવાળેા છે.
=
૫. કાળ = વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ, અને રૂપ રહિત, અપ્રદેશી ત્રણે કાળ એક જ સમયરૂપે રહેનાર તે સમયાદિ રૂપ કાળ કહેવાય છે.
