________________
૧૮૦ પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્વ પ્રકરણ.
ઉપર્યુક્ત સ્વરૂપવાળા અસંખ્ય સમયની એક આવલિકા થાય છે કારણ કે એક આવલિકામાં અસંખ્ય સમયે સંભવે છે. કેઈ સૂફમનિગોદિયા જેનું આયુષ્ય ૨૫૬ આવલિકાનું હોય છે. સંસારવત્તિ કોઈ પણ જીવનું આયુષ્ય આથી ઓછું હોતું નથી, તેથી તે મુલક ભવ (નાનામાં નાનો ભવ–ટુંકામાં ટુંકું
- ૨૪૫૮ જીવન) કહેવાય છે. વળી આવી ૪૪૪૬ આવલિકાનો એક પ્રાણ થાય છે, જે શ્વાસ કહેવાય છે.
આવા સાત પ્રાણ (શ્વાસોશ્વાસ)ને એક સ્તક, સાત સ્તોકનો એક લવ અને ૭૭ લવનું એક સંસ્કૃત થાય છે. સૂક્ષ્મ સમય છે એમ માનવું જોઈએ. અથવા કોઈ અત્યંત જીર્ણ વસ્ત્રને ફાડતાં એક તાંતણાથી બીજા તાંતણાને તુટવામાં અસંખ્ય સમય લાગે છે. અરે ! આંખના એક પલકારામાં તથા એક ચપટી વગાડવામાં પણ અસંખ્ય સમય પસાર થાય છે. માટે ઉપર્યુક્ત ઉદાહરણથી સહેજે સમજી શકાય છે કે સર્વજ્ઞ કેવળીભગવંતના જ્ઞાનદર્પણમાં પણ, જેના બે ભાગ ન ભાસે, એ ઝીણામાં ઝીણે કાળને જે ભાગ તે “સમય” કહેવાય છે.
અહિં નિરોગી યુવાન પુરૂષને જે શ્વાસોચ્છવાસ તે
