________________
બત્રીશીના સથવારે-કલ્યાણની પગથારે-૮
પ્રશ્ન અહીં દર્શનથી પણ... એમ જે કહ્યું છે તેમાં ‘પણ’ થી શું લેવાનું છે ?
૧૧૭૨
-
ઉત્તર - સત્સંગ-ઉપાસના વગેરે લેવાના છે. અર્થાત્ યોગીપુરુષનો સત્સંગ કરો, ઉપાસના કરો... તો તો એ પવિત્ર કરનાર છે જ, પણ માત્ર દર્શન કરો તો પણ તેઓ, દર્શન કરનારને પવિત્ર કરનાર છે.
પ્રશ્ન ઃ અહીં યોગીપુરુષનું ‘વિશિષ્ટ પુણ્યશાળી’ એવું વિશેષણ શા માટે મૂક્યું છે ?
ઉત્તર ઃ મોટા ભાગના જીવો ‘બાળ’ કક્ષાના હોય છે, તેઓ બાહ્ય દેખાવને મુખ્ય કરનારા હોય છે. બાહ્યદેખાવમાં સુંદર આકૃતિસુંદર રૂપ-બાહ્યવૈભવ વગેરે આવે છે, જે વિશિષ્ટ પુણ્યથી મળે છે. માટે આ વિશેષણ મૂક્યું છે.
હવે બીજો ક્રિયાવંચક -
ઉપર જણાવેલા વિશિષ્ટપુણ્યશાળી ઉત્તમયોગીઓને પ્રણામાદિ ક્રિયાનો નિયમ કરાવવામાં સમર્થ એવો ક્ષયોપશમ એ બીજો ક્રિયાવંચક યોગ છે. આનાથી મહાપાપનો ક્ષય થાય છે એટલે કે નીચગોત્રકર્મનો ક્ષય થાય છે.
આદ્યઅવંચક એ એવો ક્ષયોપશમ છે જે ગુણવાનું ગુણવાન્ તરીકે દર્શનનો ઉત્પાદક હતો. ગુણવાન્ તરીકેનું દર્શન થાય એટલે આદર-બહુમાન તો જાગે જ. પણ એક તો જીવની વૃત્તિઓ ચંચળ છે. ને વળી અનાદિકાળથી જીવની કોટે પ્રમાદ વળગેલો છે... એટલે જીવ ગુણવાન એવા ગુરુ વગેરે યોગીપુરુષની ક્યારેક અવજ્ઞા પણ કરી બેસે છે... ને ક્યારેક જેનાથી આદર-બહુમાન વ્યક્ત થાય એવા પ્રણામાદિ કરવામાં પ્રમાદ-ઉપેક્ષા સેવે છે... પણ એક એવો ક્ષયોપશમ કે જેના પ્રભાવે આમાંનું અનુચિત તો કશું ન થાય... પણ જ્યારે જે પ્રણામાદિ ઉચિત હોય તે જ નિયમા થાય... તો આ
